Trwa rejestracja uczestników na nasz tegoroczny Europejski Kongres Gospodarczy. Zapraszamy! Udział możecie potwierdzić pod
tym linkiem.
• Wiele zmian, jakie zostały wprowadzone do Kodeksu pracy, jest realizacją naszych postulatów, które zostały opracowane w oparciu o doświadczenia z kontroli – mówi Wiesław Łyszczek.
• Statystyka pokazuje, że pracodawca może spodziewać się wizyty inspektora raz na wiele lat, ale zapewniam, że mamy dobre rozeznanie i kierujemy się tam, gdzie zagrożenia mogą być największe – tak komentuje zbyt małą liczbę inspektorów.
• Przepisy są tak skomplikowane i wieloznaczne, że przedsiębiorcom trudno jest się z nimi zapoznać i odpowiednio je wdrożyć. Chcę, by pracodawcy widzieli w inspektorze partnera, a nie przeciwnika – deklaruje Główny Inspektor Pracy.
Objął pan stanowisko Głównego Inspektora Pracy w bardzo specyficznym okresie. W ostatnich miesiącach dużo przepisów weszło w życie. Wiele zmian przed nami. Jak pan ocenia na przykład te dotyczące Kodeksu pracy?
Wiele zmian, jakie zostały wprowadzone do Kodeksu pracy, jest realizacją naszych postulatów, które zostały opracowane w oparciu o doświadczenia płynące z kontroli. Ich rolą miało być zakończenie niebezpiecznych i niezgodnych z interesem pracowników praktyk.
Przykładem mogą być zmiany przepisów dotyczących zasad zawierania umów na czas określony. Pracodawcy często zawierali wieloletnie umowy na czas określony z bardzo krótkim dwutygodniowym okresem ich wypowiedzenia. Po zmianie przepisów umowy terminowe nie mogą być zawierane na okresy dłuższe niż 33 miesiące, a okresy ich wypowiedzenia zostały zrównane z okresami przewidzianymi dla umów o pracę na czas nieokreślony, tzn., że wydłużają się wraz z czasem trwania umowy.
Czytaj więcej: Będą kolejne kontrole PIP w Biedronkach? Domaga się tego poseł i resort pracy
Inny przepis - ważny dla pracowników - zobowiązuje pracodawców do potwierdzenia pracownikowi warunków zatrudnienia na piśmie przed dopuszczeniem do pracy. Dzięki temu ograniczone zostało zjawisko tzw. syndromu pierwszej dniówki. Przed zmianą pracodawca miał obowiązek potwierdzenia warunków zatrudnienia do końca pierwszego dnia pracy. W praktyce, gdy inspektor zjawiał się na kontroli, pracownik, który wykonywał prace bez umowy, twierdził, że właśnie jest pierwszy dzień w pracy, a szef mu jeszcze nie dał umowy. Nowe przepisy taki proceder zakończyły. Wiele wskazuje, że w niedługim czasie swoje prace zakończy Komisja Kodyfikacyjna Prawa Pracy, a to może oznaczać całkiem nowy Kodeks pracy i nowe przełomowe dla pracowników i pracodawców rozwiązania.
Nagminne podpisywanie umów cywilnoprawnych zamiast umów o pracę cały czas jest jedną z największych bolączek polskiego rynku pracy. Co zrobić, by to się zmieniło?
Niewątpliwie podpisywanie umów cywilnoprawnych w warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy było i jest nadużywane. Są rozwiązania, jakie można wprowadzić, by ukrócić to zjawisko.
Jednym z nich, o które wnioskuje inspekcja pracy polega na tym, by inspektor pracy mógł decyzją nakazać przekształcenie umowy cywilnoprawnej w umowę o pracę, gdy jest ona wykonywana tak jak praca etatowa, tzn. na rzecz pracodawcy, pod kierownictwem, w miejscu i czasie wyznaczonym i za wynagrodzeniem. Innym rozwiązaniem mogłoby być zrównanie obciążeń podatkowo-ubezpieczeniowych, jakie są przypisane do umów cywilnoprawnych, z tymi, jakie należy ponosić w przypadku zatrudnienia na podstawie umowy o pracę.
Zmiany na rynku pracy, w tym także brak wykwalifikowanych pracowników, sprawiają jednak, że pracodawcy coraz częściej oferują umowy o pracę, by zachęcić nowych pracowników do związania się z firmą na dłużej.
Na początku 2016 PIP rozpoczęła akcję tzw. kontroli audytowych dla mniejszych firm. Ich głównym elementem zamiast nakładania kar jest doradztwo i pomoc przy rozwiązywaniu problemów. Jakie efekty przyniosły kontrole i czy planuje pan kontynuować ten program?
Program Pierwsza kontrola, który zaproponował i wprowadził mój poprzednik Roman Giedrojć, sprawdza się i jest pozytywnie odbierany przez środowisko pracodawców. Nasze doświadczenia pokazują, że małe zakłady pracy, w których nie działają wykwalifikowane służby techniczno-kadrowe, mają problemy ze zgodną z przepisami organizacją pracy.
Czytaj więcej: PIP skontrolowało szpital. Lekarze dyżurowali bez przerwy nawet po 55 godzin
Obowiązujące przepisy są tak rozbudowane i skomplikowane, a przy tym często niejasne i wieloznaczne, że przedsiębiorcom trudno jest się z nimi zapoznać i odpowiednio je wdrożyć. Pomoc inspektora pozwala na zorganizowanie pracy w sposób zgodny ze standardami prawa pracy. Co więcej, świadomy przepisów pracodawca będzie je stosował w przyszłości, a w przypadku wątpliwości będzie bez obaw współpracował z PIP w celu zapewnienia pracownikom bezpiecznych warunków pracy. Chcę, by pracodawcy widzieli w inspektorze partnera, a nie przeciwnika.
Od stycznia obowiązuje minimalna stawka godzinowa. Pracodawcy respektują nowe wytyczne?
Wyniki naszych kontroli pokazują, że zdecydowana większość pracodawców zapewnia wynagrodzenie w wysokości gwarantowanej przez ustawę o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Inspektorzy pracy kontrolują, czy minimalna stawka godzinowa jest wypłacana, a w przypadku jej niezapewnienia stosują dostępne środki prawne.
W walce o przestrzeganie tego przepisu inspekcja ma sojusznika w postaci NSZZ Solidarność. Związek prowadzi kampanię „13 zł i nie kombinuj”. Polega ona na tym, że w terenie poszczególne organizacje zbierają sygnały o nieprawidłowościach dotyczących zaniżania wynagrodzenia, a informacja na ten temat jest przekazywana do Inspekcji, która sprawdza zasadność przesłanych skarg.
Patrząc szerzej, z przestrzeganiem jakich przepisów polscy pracodawcy mają największy problem?
Kolejne sprawozdania z działalności PIP pokazują, że katalog nieprawidłowości jest powtarzalny. Zmienia się natężenie i liczba naruszeń przepisów dotyczących wynagrodzeń, czasu pracy, odpoczynku, sposoby zawierania i rozwiązywania stosunku pracy.
Czytaj więcej: PIP: Wydano nakazy wypłacenia zaległych wynagrodzeń pracownikom Praktikera
Nadal poważny odsetek nieprawidłowości jest związany z nieprawidłowym zapewnieniem pracownikom bezpiecznych warunków pracy. Problemem jest brak wymaganych badań lekarskich pracowników, szkoleń, niezapewnianie środków i urządzeń ochronnych itp. Do wielu z tych nieprawidłowości dochodzi wskutek braku wiedzy, doświadczenia czy nieznajomości prawa, ale są przypadki gdy pracodawca z premedytacją łamie prawo pracy i igra ze zdrowiem i życiem pracowników.
Jak na sytuację pracowników wpłynęły zmiany w przepisach dotyczących pracy tymczasowej?
Nowe przepisy weszły w życie niedawno i trudno ocenić ich skutki. Zakładam jednak, że będą one pozytywne dla pracowników, bo część z nich była postulowana przez PIP. Myślę, że dzięki nim część patologii, jakie miały miejsce w agencjach pracy tymczasowej, zostanie trwale wyeliminowanych.
PIP podnosi potrzebę zwiększenia uprawnień inspektorów w czasie kontroli czy zlikwidowania obowiązku informowania pracodawcy o planowanej kontroli. Na jakim etapie są prace nad nimi?
PIP nie ma inicjatywy ustawodawczej i nie prowadzi prac nad ustawą określającą zasady jej funkcjonowania. Poseł Janusz Śniadek, przewodniczący Rady Ochrony Pracy, zapowiedział przygotowanie projektu nowelizacji ustawy o PIP, którego celem jest odformalizowanie pracy inspektora tak, by mógł skoncentrować się na działalności kontrolnej, a nie na prowadzeniu biurokracji. Poza tym nowelizowana ustawa ma wprowadzić nowe instrumenty i uprawnienia, dzięki którym inspektor będzie mógł skuteczniej przywracać ład prawny w stosunkach pracy. Czekamy na tę inicjatywę i zapewniam, że będziemy uczestniczyć i konsultować zaproponowane w niej rozwiązania.
347 mln 606 tys. zł - tyle ma wnosić budżet PIP w 2018 roku. To o 5 proc. więcej niż zakładano. Projekt budżetu Inspekcji, jednogłośnie pozytywnie zaopiniowała Rada Ochrony Pracy. Czy inspektorzy mają szanse na podwyżkę pensji?
Prace nad przyszłorocznym budżetem jeszcze trwają i w tej chwili żadne kwoty nie są potwierdzone. Staramy się przekonać posłów do wyasygnowania dodatkowych pieniędzy na działalność PIP. Z roku na rok nakładane są na inspektorów pracy nowe zadania, których realizacja wymaga specjalistycznej wiedzy. By utrzymać fachowców, specjalistów, należy ich odpowiednio wynagradzać.
Tymczasem przez sześć lat z rzędu w inspekcji nie było podwyżek, więc wynagrodzenia nie są konkurencyjne w stosunku do tego, co oferuje rynek. Dopiero w roku ubiegłym i w tym roku inspektorzy pracy otrzymali podwyżkę, co i tak nie rekompensuje jeszcze tych wielu lat zaniedbań i pomijania ich przy gratyfikacji za wysiłek wkładany każdego dnia w przywracanie porządku prawnego w środowisku pracy.
Planujecie zwiększyć zatrudnienie? Dziś w PIP pracuje jedynie 1,6 tys. inspektorów. Kilka lat temu Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych policzyła, że mała firma (większość osób w Polsce w takich pracuje) jest kontrolowana przez PIP średnio co 20-30 lat. To więcej niż średnia długość istnienia firmy. Tym samym okazuje się, że większość z nich nie jest kontrolowana nigdy. Do tego FISE podała, że w samym Berlinie jest tylu inspektorów pracy, co w całej Polsce.
Trzeba pamiętać, że przygotowanie inspektora pracy to wieloletni proces edukacji i zdobywania doświadczeń. Nie da się od razu, z dnia na dzień, zwiększyć liczby inspektorów. Owszem, planujemy dostosowanie liczby kadry do powierzonych zadań, ale ten proces będzie jeszcze trwał.
Czytaj więcej: Miażdżący raport NIK i PIP w sprawie medycyny pracy
Na razie chcemy optymalnie wykorzystać potencjał, jaki posiadamy, odpowiednio planując nasze prace. Owszem, statystyka pokazuje, że pracodawca może spodziewać się wizyty inspektora raz na wiele lat, ale zapewniam, że mamy dobre rozeznanie i kierujemy się tam, gdzie zagrożenia mogą być największe. Kluczowe znaczenie ma więc planowanie i organizacja pracy.
Myślę, że spadająca liczba wypadków, wielomilionowe kwoty odzyskanych przez inspektorów należnych pracownikom wynagrodzeń, liczba interwencji usuwających bezpośrednie zagrożenie życia i zdrowia pokazują naszą skuteczność i wysoką efektywność.
Interesują Cię biura, biurowce, powierzchnie coworkingowe i biura serwisowane? Zobacz oferty na PropertyStock.pl
Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.
PODOBAŁO SIĘ? PODZIEL SIĘ NA FACEBOOKU
KOMENTARZE (1)