- Większość pracodawców uważa, że płaca minimalna powinna być na tyle wysoka, aby osoba, która ją otrzymuje, była w stanie się utrzymać. Ich zdaniem konieczne jest jednak rozważenie bardziej efektywnych rozwiązań, np. regionalizacji płacy minimalnej.
- W przeprowadzonym przez BCC badaniu przedsiębiorcy wskazują, że wbrew powszechnym opiniom szybkie tempo wzrostu minimalnego wynagrodzenia nie przyczyniło się znacząco ani do redukcji zatrudnienia, ani do spadku konkurencyjności większości badanych przedsiębiorstw.
- Pracownicy wciąż postrzegają minimalne wynagrodzenie jako element systemu bezpieczeństwa socjalnego.
Business Centre Club przeprowadził w 2022 r. badanie wśród przedsiębiorców i pracowników na temat roli i znaczenia minimalnego wynagrodzenia. Okazuje się, że wśród przedsiębiorców rola płacy minimalnej jest niezwykle istotna. Mają oni jednak pewne zastrzeżenia.
Czytaj też: Inflacja napędza podwyżki. 17 menedżerów o tym, jak radzić sobie z presją płacową
- Większość pracodawców akceptuje fakt, że płaca minimalna powinna być na tyle wysoka, aby osoba, która ją otrzymuje, była w stanie się utrzymać i funkcjonować wraz z rodziną na poziomie co najmniej minimum socjalnego. Jednak szereg przedsiębiorców i ekspertów wskazuje obecnie, że konieczne jest rozważenie bardziej efektywnych rozwiązań, np. regionalizacji płacy minimalnej, ponieważ w niektórych, gorzej gospodarczo rozwiniętych regionach kraju jest ona za wysoka w odniesieniu do kosztów życia i w porównaniu do osiąganej w regionie przeciętnej produktywności w firmach. Może to powodować ograniczenie zatrudniania i aktywności lokalnych firm, zwiększając bezrobocie – wskazuje Witold Michałek, wiceprezes BCC, autor raportów „Minimalne wynagrodzenie w ocenie pracodawców” oraz „Minimalne wynagrodzenie w ocenie pracowników".
Także Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców Adam Abramowicz proponuje, by pensja minimalna wynosiła połowę średniej pensji w danym regionie. Miałaby być obliczana dla każdego województwa z osobna (zakład firmy musi fizycznie działać na danym terenie), ponieważ różnice średniego wynagrodzenia dla poszczególnych regionów są bardzo duże. Zdaniem rzecznika MŚP przyczyniłoby się to do szybszego wyrównywania rozwoju gospodarczego, a co za tym idzie, płac w poszczególnych województwach.
- Pamiętajmy, że w Polsce średnia płaca jest bardzo zróżnicowana. Są powiaty, gdzie wynosi 4 tys. zł, są takie, gdzie sięga 11 tys. zł – przekonuje rzecznik MŚP. - Gdybyśmy wprowadzili regionalizację płacy minimalnej, bazując na faktycznym miejscu działania firmy, to zróżnicowane wysokości płacy minimalnej zadziałałyby jak machina ciągnąca bardziej zaniedbane powiaty w górę. Tak się rozwinęły Chiny. Międzynarodowe korporacje inwestowały tam, bo koszty pracy były niskie. Regionalizacja płacy minimalnej będzie dobra dla wszystkich, również dla mieszkańców, którzy poprzez inwestycje na tych terenach zyskają – dodaje Abramowicz.
Koszty pracodawców po podwyżce płacy minimalnej w górę
Dla przedsiębiorców, którzy zatrudniają pracowników i wypłacają im minimalne wynagrodzenie, wzrost płacy minimalnej przełoży się na większy wydatek niż samo podniesienie pensji pracownikom. Wliczając składki ZUS, docelowo będzie to blisko 750 zł, o prawie 25 proc. więcej niż obecnie.
- W przyszłym roku firmy będą więc musiały zwiększyć budżety na wynagrodzenia. Trzeba przy tym pamiętać, że inflacja w połączeniu z rosnącymi płacami będzie oznaczała jeszcze wyższą inflację. Pracownicy otrzymają wyższe wynagrodzenie, jednak jeszcze większe koszty poniosą przedsiębiorcy, a to może z kolei przełożyć się na rosnące ceny oferowanych produktów i usług – komentuje Piotr Juszczyk, główny doradca podatkowy w firmie inFakt.
W Polsce średnia płaca jest bardzo zróżnicowana (Fot. Shutterstock)
Koszty rosną w firmach – czekają nas zwolnienia?
W przeprowadzonym przez BCC badaniu przedsiębiorcy wskazują, że wbrew powszechnym opiniom szybkie tempo wzrostu minimalnego wynagrodzenia nie przyczyniło się znacząco ani do redukcji zatrudnienia, ani do spadku konkurencyjności większości badanych przedsiębiorstw.
Potwierdzają to wyniki badania amerykańskiego ekonomisty Davida Carda, który w 2021 roku był członkiem zespołu wyróżnionego Nagrodą Nobla w dziedzinie ekonomii. Card już w latach 90. wykorzystał eksperyment naturalny do badania efektów poziomu płacy minimalnej. Badacz porównywał sytuację w sąsiadujących ze sobą częściach dwóch amerykańskich stanów – Pensylwanii i New Jersey. W pierwszym stanie płaca minimalna nie wzrosła, w drugim została podniesiona.
Noblista skoncentrował się na pracownikach fast foodów, gdzie zarobki są niskie, a poziom płacy minimalnej ma duże znaczenie. Okazało się, że jej podniesienie nie miało wpływu na liczbę zatrudnionych. Laureat przeprowadził potem inne, podobne eksperymenty, które potwierdziły wyniki.
- Z pewnością przyznanie Nagrody Nobla za kontrintuicyjne odkrycia w tym temacie daje nam mocny argument, żeby studzić tego typu obawy. Przy czym trzeba podkreślić, że badania Davida Carda nie pokazały, że takie obawy nie są uzasadnione. One pokazały, że ekonomia nie jest nauką ścisłą. „Prawa ekonomiczne” nie obowiązują wszędzie i zawsze. W ekonomii jako nauce, którą należy postrzegać jako naukę społeczną w pełnym znaczeniu tego terminu, mamy do czynienia z pewnymi tendencjami i prawidłowościami, które występują przy określonych założeniach. Płaca minimalna może mieć wpływ na to, że pracodawcy rzeczywiście będą zmniejszać zatrudnienie, ale wcale nie musi tak być. I właśnie to pokazał noblista David Card – w rozmowie z PulsHR.pl, tuż po przyznaniu Cardowi Nagrody Nobla, tłumaczyła dr Agnieszka Wincewicz-Price, kierownik zespołu ekonomii behawioralnej w Polskim Instytucie Ekonomicznym.
Czytaj też: W Polsce nagle przybędzie najgorzej zarabiających
Także dane GUS-u wskazują, że choć płaca minimalna w ostatnich latach poszła w górę o rekordowe wartości, to nie odbiło się to negatywnie na poziomie zatrudnienia.
Według Eurostatu w drugim kwartale 2022 roku w Polsce zatrudnionych było 16 mln 785 tys. osób – najwięcej w historii.
Płaca minimalna powinna być uregulowana prawnie?
Ważną, od lat dyskutowaną kwestią jest to, czy płaca minimalna powinna być uregulowana prawnie. Większość krajów Unii Europejskiej przyjęła jednolite prawne uregulowanie minimalnego wynagrodzenia. W pozostałych państwach kwestie związane z wysokością płacy minimalnej ustalane są głównie za pośrednictwem układów zbiorowych pracy.
Czytaj też: Nadchodzi rewolucja w ustalaniu płacy minimalnej. Są nowe przepisy
Jak wskazują eksperci BCC, w Polsce takich układów zbiorowych na dużą skalę nie ma zbyt wiele, co przypisuje się niekorzystnym, z punktu widzenia pracodawców, zapisom w Kodeksie pracy. Według badania BCC zdecydowana większość (85 proc.) pracodawców potwierdza więc zasadność prawnego uregulowania minimalnego wynagrodzenia pracowników.
- Większość badanych pracodawców opowiada się za prawnym uregulowaniem płacy minimalnej, co przeczy tezie, wielokrotnie prezentowanej w publicznej dyskusji, o „drapieżnej naturze” pracodawców i przedsiębiorców, dążących jakoby do wyzysku „siły roboczej” za wszelką cenę – podkreśla Witold Michałek.
Pracownicy wciąż postrzegają minimalne wynagrodzenie jako element systemu bezpieczeństwa socjalnego (Fot. Shutterstock)
Płaca minimalna w krajach Unii Europejskiej
Dane na temat krajowej płacy minimalnej w państwach członkowskich opublikował Eurostat. Obecnie ma ją u siebie 21 z 27 państw członkowskich UE. Dolnej granicy wysokości pensji nie wprowadziły jedynie Dania, Włochy, Cypr, Austria, Finlandia i Szwecja.
Ile wynosi płaca minimalna w krajach UE? W styczniu 2022 roku 13 państw członkowskich położonych na wschodzie i południu UE ustaliło wysokość płacy minimalnej poniżej 1000 euro (mniej niż 4590,82 zł – kurs z 28.01).
W Bułgarii było to 332 euro (1524,15 zł), na Łotwie równe 500 euro (2295,41 zł), w Rumunii 515 euro (364,27 zł), na Węgrzech 542 euro (2488,22 zł), w Chorwacji 624 euro (2864,67 zł); na Słowacji minimalne wynagrodzenie wynosiło w 2022 roku 646 euro, czyli 2965,67 zł. Nasi południowi sąsiedzi Czesi przyjęli je na poziomie 652 euro, czyli 2993,21 zł.
Czytaj więcej: Od 1500 do ponad 10 tys. zł. Tak różni się płaca minimalna w UE
I dalej: w Estonii jest to 654 euro, czyli 3002,40 zł. To zbliżona kwota do stawki w Polsce, gdzie pensja minimalna sięga 3010 zł (ok. 655 euro). Na Litwie jest to 730 euro (3351,30 zł), w Grecji zaś 774 euro (3553,29 zł), na Malcie 792 euro (3635,93 zł), a w Portugalii 823 euro (3778,24 zł).
Pracownicy nie mają dostatecznej wiedzy na temat płacy minimalnej
Pracownicy wciąż postrzegają minimalne wynagrodzenie jako element systemu bezpieczeństwa socjalnego. Istnieje dość silne poparcie dla uzależnienia płacy minimalnej od wysokości ustawowego minimum socjalnego, jednocześnie jedynie 1/4 badanych pracowników uważa, że płaca minimalna powinna być ustalana jako pewna część średniego wynagrodzenia.
Znaczenie płacy minimalnej jako pośredniego czynnika wzrostu wynagrodzeń w firmie wydaje się niedoceniane. BCC zapytało więc pracowników, jaki według nich wpływ na poziom innych wynagrodzeń ma poziom płacy minimalnej. Ponad połowa badanych pracowników wskazała, że według nich poziom minimalnego wynagrodzenia nie jest w ich firmie punktem odniesienia w ustalaniu stawek i struktury pozostałych wynagrodzeń, a jedynie 24 proc. wskazało, że w ich firmie zachodzi taka zależność; 22 proc. zatrudnionych wskazało, że nie ma wiedzy w tym zakresie. W badaniu pracodawców proporcje są odwrotne – aż 52 proc. potwierdza uzależnienie ustalania stawek i struktury wynagrodzeń w firmie, w której pracują, od wysokości płacy minimalnej.
Wyniki badania pracowników pokazują także poglądy na temat potrzeby częstotliwości negocjowania wysokości płacy minimalnej w warunkach wysokiej inflacji. Az 54 proc. pracodawców wskazało potrzebę zwiększenia częstotliwości negocjacji wysokości minimalnego wynagrodzenia do 6 lub 3 miesięcy. Wśród pracowników taką potrzebę wskazało 44 proc. badanych, choć realne interesy tej grupy interesariuszy powinny skłaniać do zwiększenia częstotliwości negocjacji, tak by płace minimalne nadążały za zmieniającą się z miesiąca na miesiąc inflacją.
Interesują Cię biura, biurowce, powierzchnie coworkingowe i biura serwisowane? Zobacz oferty na PropertyStock.pl
Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.
PODOBAŁO SIĘ? PODZIEL SIĘ NA FACEBOOKU
KOMENTARZE (1)