Według Rady Przedsiębiorczości, płaca minimalna była w ostatnich latach ustalana w oderwaniu od parametrów gospodarczych, które są zapisane w ustawie o płacy minimalnej. W roku 2021, w trakcie trwającego kryzysu, jej wysokość ma przekroczyć 53 proc. płacy średniej. Tym samym przebije poziom 50 proc. ustalony w ramach konsensusu społecznego w latach poprzednich. To niepożądana i groźna dla gospodarki sytuacja.
Zasady ustalania płacy minimalnej w Polsce zawarto Konstytucji w art. 65. W tym samym artykule zapisano też, że „władze publiczne prowadzą politykę zmierzającą do pełnego, produktywnego zatrudnienia". Również konwencja 131 Międzynarodowej Organizacji Pracy z 1970 r. dostrzega dualne znaczenie płacy minimalnej.
Jak zauważa Rada Przedsiębiorczości, płaca minimalna ma pełnić jednocześnie funkcję społeczną i ekonomiczną. Konwencja wyraźnie zaznacza, że poziom płacy minimalnej powinien spełniać jednocześnie dwa warunki: uwzględniać potrzeby pracownika i jego rodziny w relacji do ogólnego poziomu płac w kraju, kosztów utrzymania, świadczeń socjalnych i poziomu życia innych grup społecznych oraz uwzględniać wymagania rozwoju gospodarczego tj. wydajność pracy, poziom i tempo wzrostu dochodu narodowego, dążenie do osiągnięcia i utrzymania wysokiego poziomu zatrudnienia. Takie szerokie ujęcie płacy minimalnej zawiera w sobie niejako dwie sprzeczne tendencje, z których jedna oznacza ograniczanie zbyt wysokiego ustalania płac minimalnych, a druga przeciwdziałanie zbyt niskiemu poziomowi płac.
- W związku z powyższym bardzo pozytywnie oceniamy wynikające z ostatniej rekonstrukcji rządu połączenie działów „pracy" i „gospodarki" w jednym resorcie. Mamy nadzieję, że to będzie skutkować wyważonymi decyzjami w procesie ustalania płacy minimalnej - wskazują eksperci Rady Przedsiębiorczości.
- Kryzys oraz praktyka ostatnich lat pokazują, że konieczne jest dostosowanie ustawy o płacy minimalnej i praktyki jej stosowania do tego, aby równoważyła cele socjalne i ekonomiczne. Dlatego strona społeczna w RDS zgłosiła ten temat do prac w ramach nowego paktu społecznego. Rada Przedsiębiorczości apeluje o jak najszybsze podjęcie prac w tym zakresie, aby nowe rozwiązania miały zastosowanie już od 2022 r. - wskazują członkowie Rady.
Płaca minimalna a sytuacje nadzwyczajne
Zdaniem Rady Przedsiębiorczości, w regulacjach dotyczących płacy minimalnej musi być zawarta specjalna klauzula, umożliwiająca w nadzwyczajnych sytuacjach (takich jak kryzys gospodarczy) zamrożenie płacy minimalnej lub nawet jej korektę. Podobnie jak np. w regule wydatkowej, w przypadku której jest klauzula wyjścia, którą rząd zastosował właśnie w czasie obecnego kryzysu.
- Regulacje dotyczące płacy minimalnej muszą uwzględniać mechanizmy dostosowania w sytuacjach korekty zakładanego wzrostu gospodarczego, wzrostu płac, z czym mieliśmy miejsce ostatnio, kiedy zamiast wzrostu PKB o 3,7 proc. w 2020 r. zanotowaliśmy recesję ok. 2,8 proc. (wstępne dane GUS z 29 stycznia) - czytamy w apelu Rady.
- Mechanizm płacy minimalnej musi mieć jasno określony cel w relacji do średniej płacy w gospodarce, tj. 50 proc. oraz mechanizmy dochodzenia do tego celu, jak i mechanizmy przeciwdziałające „przebiciu" tego celu (w 2021 r. ta relacja wzrośnie do ponad 53 proc.) - podkreślają eksperci Rady Przedsiębiorczości.
Mechanizm kształtowania płacy minimalnej musi dawać gwarancję jej przewidywalności. Odchodzenie od mechanizmu równoważącego cele społeczne i ekonomiczne powinno odbywać się tylko w nadzwyczajnych sytuacjach. Co więcej, według Rady Przedsiębiorczości, płaca minimalna powinna być odpolityczniona.
- Miejscem ustalania płacy minimalnej powinna być Rada Dialogu Społecznego, a głównymi decydentami pracownicy i pracodawcy. Płaca minimalna powinna być ustalana na podstawie rzetelnych i głębokich analiz ekonomicznych w ramach ustawowych regulacji - dodają eksperci.
Rada Przedsiębiorczości apeluje wprowadzenie rozwiązań instytucjonalnych gwarantujących przewidywalną i bezpieczną społecznie, ale i gospodarczo płacę minimalną.
Płaca minimalna na świecie
Przypomnimy, w Polsce od 1 stycznia 2021 roku osoby zarabiające płacę minimalną otrzymały podwyżkę. Minimalne wynagrodzenie za pracę wzrosło o 200 zł i wynosi 2,8 tys. zł. Z kolei minimalna stawka godzinowa dla określonych umów cywilnoprawnych to 18,30 zł, co oznacza wzrost o 1,30 zł w stosunku do 2020 r. (17 zł).
Warto przytoczyć także dane GUS, zgodnie z którymi w grudniu 2019 r. ok. 1,5 mln pracowników otrzymywało pensję nie wyższą niż przeciętna płaca minimalna. W porównaniu do analogicznego miesiąca poprzedniego roku liczba ta zwiększyła się o 1,4 proc. (wobec spadku o 3,7 proc. zaobserwowanego w grudniu 2018 r. w odniesieniu do roku poprzedniego).
Jak ta kwestia wyglądała w innych państwach świata? Zespół platformy Picodi sprawdził, jak w 2021 roku kraje świata podwyższają płacę minimalną. Badanie objęło 56 państw, w których rząd ustala wysokość wynagrodzenia minimum.
Co trzeci z badanych krajów nie zdecydował się na podwyżkę płacy minimalnej od stycznia 2021 roku. Wśród nich są m.in. Węgry, Słowenia, Estonia czy USA, gdzie stawka federalna nie zmieniała się od 2009 roku.
Największy wzrost płacy minimalnej odnotowano na Ukrainie (o 27 proc. rok do roku). Jednak w przeliczeniu na euro wysokość gwarantowanej płacy w tym kraju pozostaje jednak jedną z najniższych (143 euro). Drugi kraj z ponad 20-procentowym wzrostem płacy minimalnej to Turcja.
Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.
PODOBAŁO SIĘ? PODZIEL SIĘ NA FACEBOOKU
KOMENTARZE (0)