Wolne na opiekę nad rodzicem, dodatkowy, wydłużony płatny urlop na regenerację, przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu. To tylko niektóre propozycje, jakie mają szansę na stałe zagościć w Kodeksie pracy i zachęcić osoby w wieku 50 plus do aktywności na rynku pracy.
Organizacje pracodawców i związki zawodowe pracują w Radzie Dialogu Społecznego nad dokumentem „Porozumienie strony pracowników i strony pracodawców Rady Dialogu Społecznego na rzecz aktywnego starzenia”. Do takich działań zainspirowała ich z jednej strony sytuacja na rynku pracy, z drugiej porozumienie, jakie w marcu 2017 roku podpisały organizacje europejskie.
Chodzi o wypracowanie takich rozwiązań, które zachęcą osoby w wieku powyżej 50 lat do dłuższej aktywności na rynku pracy. Problem jest palący. W Polsce do 2030 roku zasoby pracy zmniejszą się o ponad 1,5 mln osób (tj. o ponad 6 proc.), a najgwałtowniejszy spadek dotyczyć będzie osób w wieku produkcyjnym, czyli pomiędzy 18. a 45. rokiem życia. Pracodawcy i związkowcy nie mają wątpliwości, czas na zmiany, które zatrzymają seniorów na rynku pracy.
- Aktualnie trwa uzgadnianie przez organizacje pracowników i organizacje pracodawców treści Porozumienia strony pracowników oraz strony pracodawców RDS na rzecz aktywnego starzenia będącego efektem ustaleń w Zespole ds. prawa pracy. Przedmiotowe porozumienie ma być realizacją zobowiązania partnerów społecznych do implementacji na forum krajowym porozumienia europejskich partnerów społecznych dotyczącego aktywnego starzenia i podejścia międzypokoleniowego z dnia 8 marca 2017 roku - informuje Katarzyna Łażewska, dyrektor biura Rady Dialogu Społecznego.
Jak mówi, podpisane porozumienie będzie stanowiło podstawę do ewentualnego przyjęcia przez Prezydium Rady rekomendacji dalszych działań m.in. w zakresie kontynuowania dyskusji na temat możliwych rozwiązań dotyczących aktywnego starzenia się na Zespołach problemowych Rady, w tym na Zespole ds. prawa pracy.
Paweł Śmigielski, dyrektor Wydziału Prawno-Interwencyjnego Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych, informuje, że podczas prac zespołu problemowego ds. prawa pracy RDS udało się wypracować projekt porozumienia.
- Prawdopodobnie w marcu br. porozumienie to będzie podpisane w RDS - mówi Paweł Śmigielski.
W porozumieniu, do którego treści udało nam się dotrzeć, zaproponowanych jest szereg zmian. Pojawił się m.in. postulat wprowadzenia w Kodeksie pracy dodatkowej przerwy od pracy wliczanej do czasu pracy. Jeżeli dobowy wymiar pracy pracownika jest dłuższy niż 9 godzin pracy, przysługuje takiemu pracownikowi dodatkowa przerwa trwająca co najmniej 15 minut (druga przerwa) wliczana do czasu prac. Jeżeli natomiast dobowy wymiar czasu pracy pracownika jest dłuższy niż 16 godzin, pracownikowi przysługuje, po 16 godzinie pracy kolejna przerwa trwająca co najmniej 15 minut (trzecia przerwa) wliczana do czasu pracy.
W Kodeksie pracy miałby pojawić się również nowa forma ochrony przedemerytalnej. Wśród pomysłów pojawiła się również umowa mentorska. Miałaby pozwolić pracownikom wszystkich pokoleń i w każdym wieku na wspólną pracę, wspierającą współpracę i solidarność międzypokoleniową. Organizacje zwracają uwagę, że należy podjąć prace nad uregulowaniem dofinansowania wynagrodzenia mentorów (dodatek dla mentorów) ze środków Funduszu Pracy.
Czytaj też: Nawigacja 50 Plus obejmie firmy i instytucje w całej Polsce
Skorzystają pracodawcy
Skorzystać na zatrudnieniu seniorów mieliby pracodawcy. Przysługiwałoby im dofinansowanie do dostosowania miejsc pracy do potrzeb osób po 50. roku życia, np. do poprawy warunków bhp czy ergonomii stanowisk pracy.
W ramach prac nad zmianami swoje uwagi i postulaty zgłaszali związkowcy. Wiele rozwiązań zaproponowanych w porozumieniu pokrywa się z propozycjami OPZZ. Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych postuluje, oprócz dłuższej lub dodatkowej przerwy w pracy wliczanej do czasu pracy, także wymóg uzyskania zgody starszego pracownika na pracę w godzinach nadliczbowych ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy oraz na wykonywanie pracy w porze nocnej. Chce też utworzenia Funduszu Podnoszenia Kompetencji i Kwalifikacji, aby opłacać szkolenia i kształcenie starszych pracowników, zgodnie z potrzebami zakładu pracy.
OPZZ postuluje możliwość uzyskiwania zwrotu kosztów szkoleń lub ich części, na które wysyłani byliby starsi pracownicy w celu przekwalifikowania się lub poszerzenia swoich umiejętności.
- Dostęp do szkoleń to kluczowy czynnik mający pomóc pracownikom rozwijać ich poziomy umiejętności na przestrzeni całej kariery zawodowej. Opowiadamy się także za możliwością dofinansowania inwestycji i udogodnień służących starszym pracownikom w zakładzie pracy, wprowadzeniem zachęt finansowych dla pracowników na rzecz wydłużania aktywności zawodowej - mówi Paweł Śmigielski.
Dodaje, że należy także wdrożyć działania prewencyjne w celu wspierania zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy poprzez dostosowanie procesów i stanowisk pracy, zmiany rozkładu i przydziału zadań pracowniczych oraz budowanie właściwej wiedzy wśród wszystkich pracowników na temat zasad zdrowia i bezpieczeństwa.
Przeczytaj: 35 dni urlopu? Efekt może być zdecydowanie inny, niż myślimy
35 dni urlopu dla wszystkich
OPZZ podczas dyskusji nad zmianami dotyczącymi pracowników 50 plus zgłosiło także postulat wydłużenia urlopu do 35 dni dla wszystkich pracujących.
- Propozycja OPZZ wpisuje się również w europejskie trendy podejmowania i wprowadzania w życie podobnych rozwiązań, zmierzających do wydłużania wymiaru urlopu wypoczynkowego czy obniżania pracownikom wymiaru czasu pracy. Warto w tym miejscu zauważyć, iż Unia Europejska już w 2014 roku w sferze planów miała wprowadzenie przepisów mówiących o wydłużeniu urlopów wypoczynkowych do 35 dni, a w niektórych przypadkach nawet do 37 dni - zauważa Paweł Śmigielski, dyrektor Wydziału Prawno-Interwencyjnego Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych.
Alternatywa dla podnoszenia wieku emerytalnego
Swoje postulaty na posiedzeniach RDS przedstawił też NSZZ „Solidarność”.
- NSZZ "Solidarność" przedstawia liczne propozycje dotyczące budowania systemu wydłużającego aktywność zawodową starszych pracowników. Ma to stanowić pożądaną przez Związek alternatywę dla podnoszenia wieku emerytalnego za pośrednictwem regulacji ustawowych - mówi Mateusz Szymański z biura eksperckiego Dialogu i Polityki Społecznej Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”.
Jak dodaje, w ocenie „S” należy tworzyć zachęty do pozostawania na rynku pracy, a nie wymuszać tę obecność prawem.
„Solidarność” postuluje przede wszystkim wprowadzenie rozwiązań z zakresu prawa podatkowego ułatwiających inwestowanie w ergonomię stanowisk pracy i dostosowanie ich do potrzeb starszych pracowników. Chce też zmian w zakresie medycyny pracy.
- Konieczne jest wzmocnienie opieki zdrowotnej nad populacją osób pracujących poprzez działania prawne i organizacyjne. Trzeba dążyć do stworzenia nowego modelu medycyny pracy opartego na lepszej współpracy pracownika z pracodawcą i lekarzem, rehabilitantem, a także poszerzyć spectrum badań pracownika oraz obniżyć wiek monitorowania procesów chorobowych. Badania powinny obejmować również zdrowie psychiczne pracowników - zauważa Mateusz Szymański.
Zmiany powinny, zdaniem „S”, obejmować także czas pracy. „Solidarność” chce, by seniorzy mogli godzić życie zawodowe z rodzinnym, stąd pojawiła się propozycja wprowadzenia "opieki" nad rodzicem powyżej 70. roku życia na wzór tej nad dzieckiem - 2 dni z możliwością dzielenia na godziny.
- Postulujemy także opracowanie rozwiązań prawnych, które będą promować możliwość skorzystania przez pracowników, z określonym stażem pracy, z dodatkowego, wydłużonego, płatnego urlopu na regenerację i przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu. Urlop ten, trwający od kilku tygodni do kilku miesięcy, pozwoli wypalonym zawodowo pracownikom odpocząć, zregenerować siły lub w wybranej przez siebie formie poszerzać wiedzę oraz kompetencje - mówi Mateusz Szymański.
W czasie prac nad porozumieniem partnerów społecznych RDS w Zespole prawa pracy NSZZ "Solidarność" zgłaszał m.in. takie propozycje jak:
- wprowadzenie dodatkowych przerw od pracy wliczanych do czasu pracy, wprowadzenie maksymalnego okresu rozliczeniowego w przypadku pracowników starszych we wszystkich systemach czasu pracy do 3 miesięcy;
- zmniejszenie obciążenia pracą w godzinach nadliczbowych;
- ograniczenie możliwości wykonywania pracy w porze nocnej przez starszych pracowników - konieczność wyrażenia przez nich zgody;
- rozwój mentoringu (zaangażowanie na ten cel środków Funduszu Pracy, wprowadzenie umowy mentorskiej).
- Jeśli chodzi o stan pracy nad porozumieniem, to powstał zbiorczy dokument zawierający raczej miękkie instrumenty i założenia do dalszych prac szczegółowych. Trudno przewidzieć, czy ostatecznie zyska akceptację stron Rady. Do 17 lutego organizacje mają zadeklarować gotowość do podpisania porozumienia, a w marcu odbyłoby się ewentualne podpisanie. Warto podkreślić, że byłoby to porozumienie implementujące w Polsce Autonomiczne porozumienie europejskich partnerów społecznych dotyczące aktywnego starzenia i podejścia międzypokoleniowego z dnia 8 marca 20017 roku - zauważa Mateusz Szymański.
Szansa na wprowadzenie jakichkolwiek zmian jeszcze w 2020 roku jest niewielka. Wszystko, zdaniem eksperta NSZZ „Solidarności”, zależy od strony rządowej, która ostatecznie decyduje o wdrożeniu rekomendacji stron Rady.
- Nie spodziewałbym się szybkich działań legislacyjnych ze względu na to, że porozumienie w wielu punktach otwiera pola do dalszej pracy, co oznacza, że potrzeba kolejnych miesięcy, by ewentualnie dopracować szczegółowe rozwiązania. Prace w Radzie pokazują, że właśnie na poziomie szczegółów najczęściej nie udaje się wypracować kompromisowych rozwiązań, choć na poziomie ogólnym strony mają zbliżone poglądy - mówi.
Jeśli uda się wypracować konkretne zmiany, możemy spodziewać się naniesienia ich w Kodeksie pracy, ale nie tylko.
- Zmiany w obszarze czasu pracy wymagałyby zmian w Kodeksie pracy. Niemniej, w grę wchodzą także inne ustawy, jak chociażby ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy - mówi Mateusz Szymański.
Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.
PODOBAŁO SIĘ? PODZIEL SIĘ NA FACEBOOKU
KOMENTARZE (18)