Stawki adwokackie w sprawach pracowniczych bez zmian. Jest wyrok TK

Według skarżącej, kwestionowany przepis uniemożliwia uwzględnienie faktycznego nakładu pracy pełnomocnika, a tym samym - otrzymanie przez stronę najpełniejszej rekompensaty wydatków poniesionych w postępowaniu.

TK nie podzielił stanowiska skarżącej, że brak zaliczenia wszystkich poniesionych kosztów zastępstwa procesowego do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata z wyboru, narusza w sposób nieproporcjonalny prawo do sądu. Konstytucja nie gwarantuje bowiem zwrotu wszelkich kosztów, które strona poniosła w celu dochodzenia roszczeń lub obrony swoich praw - uznał TK.

Według TK, z powołanego przepisu nie można wyprowadzić obowiązku sądu orzeczenia o zwrocie kosztów postępowania w wysokości ustalonej w umowie między stroną wygrywającą proces a jej pełnomocnikiem. "Orzekając o kosztach postępowania, sąd nie jest bowiem związany treścią umowy adwokata z klientem, w której strony mogą dowolnie kształtować warunki umowy i wysokość wynagrodzenia" - pokreślił TK.

Przypomniał, że ustalając wysokość opłaty za czynności adwokata, sąd uwzględnia stopień zawiłości sprawy, nakład pracy adwokata oraz jego wkład w przyczynienie się do rozstrzygnięcia sprawy - w granicach stawek maksymalnych określonych w akcie normatywnym dotyczącym opłat adwokackich. W ocenie TK, limitowanie stawek jest uzasadnione potrzebą przewidzenia finansowych skutków związanych z procesem, jak również ochrony przed ustalaniem przez stronę zbyt wygórowanego wynagrodzenia adwokackiego kosztem przegrywającego. Dotyczy to - przy odwołaniach od wypowiedzenia lub rozwiązania stosunku pracy - w równym stopniu pracownika, jak i pracodawcy - podkreślono.

TK stwierdził, że wybór metody ustalania stawki minimalnej wynagrodzenia dla pełnomocnika prawnego (tak z wyboru, jak i z urzędu) należy do normodawcy, który w tym zakresie - w granicach porządku konstytucyjnego - korzysta ze znacznej swobody. Zdaniem TK, przyjęcie sztywnej stawki kwotowej albo stawki proporcjonalnej do wartości przedmiotu sporu lub zaskarżenia, samo w sobie nie przesądza jeszcze rezultatu testu konstytucyjności, gdyż decydujące znaczenie ma nie ustalona stawka wynagrodzenia, ale wpływ całego unormowania kosztowego na prawa i wolności.

Według TK, normodawca może więc zaprojektować mechanizm obliczania stawki minimalnej (a także stawki maksymalnej) w różny sposób, preferując określone funkcje kosztów postępowania dla danej kategorii spraw, odpowiednio wyważając interes publiczny i prywatny oraz realizując istotne prawa lub wartości.

TK zwrócił uwagę, że w sprawach pracowniczych - ze względu na pewne uprzywilejowanie pracownika, wynikające z założenia o jego zasadniczo słabszej pozycji ekonomicznej w stosunku do pracodawcy - wysokość stawek minimalnych, gdy pracownik przegrywa proces, ma na celu przede wszystkim ochronę jego interesów majątkowych. Zapobiega też sytuacjom, w których rezygnowałby on z dochodzenia roszczeń - w obawie przed wysokimi kosztami zastępstwa prawnego swego przeciwnika procesowego, do których zwrotu byłby zobowiązany w razie przegrania procesu.=