Praca dla obywateli Ukrainy. Te warunki trzeba spełnić

Ułatwić wejście Ukraińców na polski rynek pracy, ma ogłoszona 12 marca w Dzienniku Ustaw ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, która obowiązuje z mocą wsteczną od dnia 24 lutego 2022 r. 

- Nowe przepisy mają zastosowanie przede wszystkim do obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej bezpośrednio Ukrainy w związku z działaniami wojennymi. Za ich pomocą wprowadzono rozwiązania, które umożliwiają dostęp do polskiego rynku pracy obywatelom Ukrainy, których pobyt został uznany za legalny - wyjaśnia radca prawny Adam Domagała z MGM Kancelarii Radców Prawnych Mirosławski, Galos, Mozes w Sosnowcu. Na czym polegają nowe rozwiązania?

Zatrudnienie lub powierzenie pracy Ukraińcom

Zgodnie z art. 22 ustawy obywatel Ukrainy jest uprawniony do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie pobytu zgodnego z obowiązującymi przepisami, w przypadku gdy:

a) jego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się za legalny lub

b) jest obywatelem Ukrainy przebywającym legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

- jeżeli podmiot powierzający wykonywanie pracy powiadomi w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy powiatowy urząd pracy właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu o powierzeniu wykonywania pracy temu obywatelowi.

Tyle zostało z bloku w Kijowie po rosyjskim bombardowaniu (fot. PAP/VROU)

- Wskazać należy, iż przez legalny pobyt w rozumieniu ustawy przyjmuje się sytuację przyjazdu obywatela Ukrainy bezpośrednio z Ukrainy na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. Pobyt uznaje się za legalny w okresie 18 miesięcy licząc od dnia 24 lutego 2022 r. - zaznacza Adam Domagała.

Jakie dane konieczne do zatrudnienia Ukraińca 

Przedsiębiorca, który zdecyduje się powierzenie pracy obywatelowi Ukrainy ma w obowiązku powiadomić właściwy urząd pracy o powierzeniu pracy za pośrednictwem systemu teleinformatycznego – praca.gov.pl. W treści powiadomienia mają być przekazane następuje dane dotyczące:

- podmiotu powierzającego wykonywanie pracy;

- obywatela Ukrainy obejmujące jego imię, nazwisko, datę urodzenia, płeć, obywatelstwo, dane dotycząc dokumentu stwierdzającego lub pozwalającego ustalić tożsamość oraz państwo, w którym wydano dokument oraz numer PESEL – o ile został nadany;

- rodzaj umowy pomiędzy podmiotem powierzającym wykonywania pracy a obywatelem Ukrainy;

- stanowisko lub rodzaj wykonywanej pracy;

- miejsce wykonywanej pracy.

Niewypełnienie tych warunków oznacza brak możliwości wykonywania pracy bez zezwolenia na pracę.

Ewakuacja Ukraińców ze zbombardowanych przez Rosjan mieszkań (fot. PAP/DSNS)

- Ustawa przewiduje także możliwość zarejestrowania się w powiatowych urzędach pracy obywatelom Ukrainy, jako osoby bezrobotne lub poszukujące pracy. Dzięki tym rozwiązaniom obywatele Ukrainy będą mogli skorzystać z usług rynku pracy w postaci: pośrednictwa pracy, poradnictwa zawodowego oraz szkoleń - wyjaśnia radca prawny.

Zaznacza też, że ustawa nie ogranicza zakresu pracy, jaki może być świadczony przez obywatela Ukrainy. Nie limituje także sposobu powierzenia pracy obywatelowi Ukrainy. Możliwe zatem jest zatrudnienie na podstawie stosunku pracy jak i na podstawie stosunku cywilnoprawnego. Pracodawca zobowiązany jest natomiast do zagwarantowania minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej obowiązującej obecnie w Polsce.

Czytaj więcej: Polacy ruszyli do WOT. Dla przedsiębiorców może to oznaczać kłopoty

Ustawa w art. 23 przewiduje, że obywatele Ukrainy, którzy legalnie przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będą mogli podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na zasadach obowiązujących obywateli polskich, pod warunkiem uzyskania numer PESEL. Zatem nie jest konieczne spełnienie jakichkolwiek dodatkowych warunków, w tym bytowych, by mogli oni zakładać własne biznesy. W przypadku, gdy ich pobyt przestanie być legalny ich firma zostanie wykreślona z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

W ustawie uregulowano także kwestie Ochotniczych Hufców Pracy. Będą one mogły realizować zadania, o których mowa w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r.
o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, na rzecz obywateli Ukrainy, którzy ukończyli 15 lat i nie ukończyli 25 lat. Podobne rozwiązanie przewidziano dla podmiotów prowadzących centra integracji społecznych, które będą mogły realizować swoje zadania na rzecz obywateli Ukrainy, których pobyt na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej jest uznawany za legalny.

Lekarze, pielęgniarki, nauczycielki z Ukrainy

Jak podaje Adam Domagała, w ustawie przewidziano także możliwość zatrudnienia obywateli Ukrainy od dnia 24 lutego 2022 r., przez okres 18 miesięcy, niezależnie od trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii na stanowisku lekarza lub lekarza dentysty, nawet w sytuacji, gdy uzyskali oni kwalifikacje lekarza lub lekarza dentysty poza terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej.

- Obywatelowi Ukrainy w takim przypadku będzie można przyznać warunkowe prawo wykonywania zawodu lekarza albo warunkowe prawo wykonywania zawody lekarza dentysty. Analogiczne rozwiązanie przewidziano dla obywateli Ukrainy, którzy uzyskali kwalifikacje pielęgniarki lub położnej poza terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej - wyjaśnia radca prawny.

Jak dodaje, zarówno lekarz, lekarz dentysta, pielęgniarka jak i położna będący obywatelami Ukrainy, mogą świadczyć pracę wyłącznie w podmiotach leczniczych. Są także zobowiązani do zgłoszenia ministrowi zdrowia, gdzie i na jaki okres czasu zostali zatrudnieni.

Czytaj więcej: Chcą ułatwić pracę w aptekach obywatelom Ukrainy

- Możliwość pracy dla powyższych zawodów poza podmiotami leczniczymi przewidziano w przypadku zniesienia stanu epidemii oraz braku wyodrębnienia podmiotów leczniczych przeznaczonych do udzielania świadczeń zdrowotnych pacjentom chorym na COVID-19 - dodaje Adam Domagała.

Dla osób nieposiadających obywatelstwa polskiego przewidziano możliwość zatrudniania w roku szkolnym 2021/2022 na stanowisku pomocy nauczyciela. Z zaznaczeniem, że cudzoziemiec posiada znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w stopniu umożliwiającym pomoc uczniowi, który nie zna języka polskiego albo zna go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki.

Tak wygląda szpital polowy założony na jednym z kijowskich parkingów (fot. PAP/Eugene Titov)

- Zmiana ta dotyczy wszystkich osób nieposiadających obywatelstwa polskiego, i nie odnosi się wyłącznie do obywateli Ukrainy, jak ma to miejsce m.in. w przypadku zawodu lekarza czy pielęgniarki - precyzuje radca prawny.

Ustawa umożliwia, za zgodą wojewody, starosty, marszałka województwa lub innego właściwego organu, zatrudnienie obywateli Ukrainy, przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej legalnie, pomimo niespełnienia wymagań o których mowa w art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych, jako wychowawcy, opiekunowie dziecięcy oraz pedagodzy w instytucjonalnych formach pieczy zastępczej. Obywatele Ukrainy mogą być także zatrudnieni na powyższych zasadach jako osoby pracujące z dziećmi oraz psycholodzy w placówce wsparcia dziennego, a także jako psycholodzy oraz pedagodzy u organizatora rodzinnej pieczy zastępczej.

Kogo nie dotyczy specustawa o Ukraińcach

Trzeba zaznaczyć, że zawartych w ustawie przepisów nie stosuje się do każdego obywatela Ukrainy, jaki przebywa w Polsce. Wyłączeni z niej są:

1) obywatele Ukrainy, którzy dotarli do Polski bezpośrednio z Ukrainy przed datą 24 lutego 2022 r.;

2) obywatele Ukrainy, którzy nie przybyli bezpośrednio na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej z Ukrainy przed lub po dacie 24 lutego 2022 r. (wyjątek od przesłanki bezpośredniego przybycia z Ukrainy przewiedziany jest dla obywateli Ukrainy posiadających Kartę Polaka);

3) osoby przekraczające granicę ukraińsko-polską, które nie posiada obywatelstwa ukraińskiego, przy czym ustawa za obywatela Ukrainy kwalifikuje także nieposiadającego obywatelstwa ukraińskiego małżonka obywatela Ukrainy, o ile przybył on na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa.

Interesują Cię biura, biurowce, powierzchnie coworkingowe i biura serwisowane? Zobacz oferty na PropertyStock.pl