- Początek roku to czas intensywnej pracy dla działów kadrowo-płacowych w firmach, bo to właśnie w tym czasie wprowadzanych jest najwięcej zmian w prawie pracy.
- Te pewne, to m.in. dwukrotna podwyżka płacy minimalnej i wyższe stawki diet za służbowe podróże.
- Jednak menedżerowie czy dyrektorzy HR zapytani przez nas o największe wyzwania w prawie pracy, z jakimi przyjdzie nam się zmierzyć w 2023 roku, podają te nowelizacje, nad którymi prace cały czas trwają. Mowa o pracy zdalnej, kontroli trzeźwości czy dwóch unijnych dyrektywach.
Produkcja prawa ma się w Polsce bardzo dobrze. Jak wynika z raportu „Barometr stabilności otoczenia prawnego”, przygotowanego przez firmę audytorsko-doradczą Grant Thornton, w pierwszej połowie 2022 r. przyjęto w Polsce 14,5 tys. stron maszynopisu aktów prawnych, czyli o 75 proc. więcej niż przed rokiem.
- Jeśli przyjąć założenie, że dynamika wzrostu produkcji prawa o 75 proc. utrzyma się w II półroczu, to w całym 2022 roku przyjętych zostałoby 36,7 tys. stron maszynopisu przepisów, czyli najwięcej w historii! Byłoby to o 1,4 tys. stron więcej niż w rekordowym dotąd 2016 roku, kiedy liczba stron nowego prawa sięgnęła 36,3 tys. Byłoby to też niemal tyle samo, ile łącznie przyjęto nowego prawa przez całe lata 90'te - wskazują autorzy raportu.
Rozporządzenia, nowelizacje dotyczą również obszaru prawa pracy. Jednak, jak wskazują nasi rozmówcy, te przyjęte rozwiązania - choć jest ich dużo - nie wprowadzają wielkiego zamieszania. Za to nowelizacje, z którymi nie udało się wyrobić resortowi pracy do końca roku, będą stanowić dla firm nie lada wyzwanie. O co chodzi? Wyjaśniamy.
Nowelizacja ustawy o pracy zdalnej
- Nowelizacja Kodeksu pracy wydaje się być już na ostatniej prostej, co oznacza wzmożone przygotowania w obszarach HR-owych do planowanych w 2023 roku zmian. A tych czeka nas całkiem sporo. Myślę jednak, że dla pracowników najbardziej interesująca jest praca zdalna. Czas pandemii spowodował zmianę podejścia do możliwości świadczenia pracy poza biurem. Dzisiaj w wielu miejscach nie wyobrażamy sobie braku możliwości pracy zdalnej, a co za tym idzie - wymagania kandydatów do pracy nabrały również i w tym zakresie nowego wymiaru - mówi Magdalena Wyrzykowska-Glezner, dyrektor Departamentu Zarządzania Kapitałem Ludzkim i Kulturą Organizacji w PGE (Polskiej Grupie Energetycznej).
Magdalena Wyrzykowska-Glezner, dyrektor Departamentu Zarządzania Kapitałem Ludzkim i Kulturą Organizacji w PGE Polska Grupa Energetyczna. (fot. PGE)
Także Krzysztof Świtoński, CEO & co-founder agencji Luckyyou, przyznaje, że początek roku to zawsze czas większego skupienia się na zmianach w prawie pracy.
- Ostatnie lata obfitowały w zmiany prawne dla rynku pracy, pracownika i pracodawcy; było ich sporo. W tym roku nie jest inaczej. Niemniej mam wrażenie, że to pierwszy od dawna relatywnie spokojny początek roku. Przyniesie on sporo mniejszych i większych zmian, jednak w porównaniu z latami ubiegłymi, ich kaliber można zdecydowanie ocenić jako mniejszy - komentuje Krzysztof Świtoński.
Krzysztof Świtoński, CEO & co-founder agencji Luckyyou. (fot. Luckyyou)
W jego opinii najgłośniejsze zmiany prawne szykowane na 2023 r. zdecydowanie dotyczą regulacji definiujących i określających pracę zdalną.
- Jestem jednak zdania, że dla rynku prywatnego to nie będzie duża rewolucja. Taka forma po prostu już od długiego czasu funkcjonuje sprawnie, mniej lub bardziej. Są pracodawcy bardziej i mniej konserwatywni w tym zakresie, nie zmienia to jednak faktu, że w różnych formach praca zdalna i hybrydowa zdominowała - oczywiście tam gdzie to możliwe - sektor prywatny. Ustawa, wbrew zapowiedziom, nie wprowadza rewolucji, jedynie porządkuje temat od strony formalnej. Może mieć to jednak istotny wpływ na sektor publiczny, który niestety nie nadążał za tym trendem. Myślę, że wielu pracowników sektora publicznego spogląda na te zmiany z nadzieją i długo wyczekiwaną ulgą - komentuje nasz rozmówca.
Również Anna Koczkodon, HR operations coordinator w agencji reklamowej Dentsu, przyznaje, że wpisanie na stałe pracy zdalnej do Kodeksu pracy jest wyczekiwanym rozwiązaniem dla obu stron stosunku pracy.
- Powstaną jednak nowe obowiązki dla pracodawców (np. wprowadzenie regulaminów pracy zdalnej), ustalenie wysokości ryczałtów, konsultacje ze związkami zawodowymi czy przedstawicielami pracowników, zasady kontroli czy przestrzegania BHP - zwraca uwagę Koczkodon.
Anna Koczkodon, HR operations coordinator w Dentsu (fot. dentsu)
Podkreśla też, że zapisy ustawy pozbawiają pracowników możliwości dowolnego dobierania sobie miejsca świadczenia pracy bez informowania pracodawcy o ewentualnym wyjeździe poza granice kraju. Dzięki temu - jej zdaniem - pracodawcy odzyskają kontrolę nad miejscem świadczenia pracy przez pracowników oraz nad efektywnym zarządzaniem zakładem pracy w zakresie organizowania i rozliczania pracy, zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, a także ponoszenia ciężarów publicznoprawnych, takich jak składki na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatki dochodowe.
Czytaj więcej: Jeden na pięciu pracowników złożył wypowiedzenie z tego powodu. Sprawa jest poważna
- Praca zdalna daje pracownikom dużą dowolność w zakresie wyboru miejsca świadczenia, jednak nie może ono pozostawać poza jakąkolwiek kontrolą pracodawcy - uważa Anna Koczkodon. I dodaje: - Nowelizacja sankcjonuje to, co jest aktualnie praktykowane i w pełni akceptowalne, a mianowicie to, że pracownik odpowiada za organizację swojego domowego stanowiska pracy czy dbania o stan pomieszczeń i ich wyposażenia. Przeniesienie odpowiedzialności za bezpieczeństwo i higienę pracy stanowi zaprzeczenie dotychczasowych zasad prawa pracy, lecz nie można zapominać, że prawo pracy podlega ciągłemu rozwojowi i powinno już ulec transformacji w prawo pracy XXI w.
Joanna Osoba-Botwina, doradca zarządu Hydropath (fot. PTWP)
Joanna Osoba-Botwina, doradca zarządu zajmującej się uzdatnianiem wody firmy Hydropath, podkreśla z kolei, że wszyscy stosują pracę zdalną od marca 2020, radząc sobie z jej rozliczaniem, planowaniem, harmonogramami czasu pracy, bhp itp. Jednak ustawa, kiedy wejdzie w życie, zastąpi przepisy tymczasowe, które obowiązują w ramach tzw. ustawy covidowej. Joanna Osoba-Botwina zwraca jednak uwagę na istotne braki, które się znalazły się w projekcie.
- Niestety nadal obszar kosztów pracodawcy przy pracy zdalnej pozostał niedookreślony. Z jednej strony dobrze, że pracodawca i pracownik mają elastyczność, aby się porozumieć, jednak z drugiej strony część biznesu będzie próbować wykorzystać sytuację, aby przerzucić koszty swojej działalności na pracowników - mówi Osoba-Botwina.
Anna Barbachowska, dyrektorka HR w ADP Polska (fot. ADP Polska)
Zdaniem Anny Barbachowskiej, dyrektorki HR w firmie ADP Polska, dostawcy usług kadrowo-płacowych, zmiany dotyczące pracy zdalnej będą miały wpływ na poziom kosztów pracodawców, ale jednocześnie dadzą możliwość oszczędności na kosztach związanych z utrzymaniem biura czy pozwolą na swobodniejsze zatrudnianie pracowników z innych lokalizacji poza siedzibą firmy.
Katarzyna Cymerman, dyrektor ds. HR w polskim oddziale Microsoftu, przyznaje, że są to konieczne zmiany, których z niecierpliwością wyczekiwało wiele organizacji.
- Większość firm i instytucji już wcześniej, w ramach obowiązującego prawa, musiało się odnaleźć w tzw. nowej rzeczywistości, wykazać organizacyjną zwinnością i otwartością na nowe modele funkcjonowania. Pracodawców wspierały w tych procesach transformacja cyfrowa i rozwiązania z zakresu nowoczesnego środowiska pracy. Nie można tego niestety powiedzieć o prawie, które często piętrzyło wyzwania, zamiast pomagać w stawianiu im czoła - komentuje w rozmowie z PulsHR.pl.
Katarzyna Cymerman, dyrektor ds. HR w polskim oddziale Microsoftu (fot. Microsoft)
Jak dodaje, praca hybrydowa jest faktem od dłuższego czasu, a wciąż wszyscy czekają na pełne odzwierciedlenie jej w przepisach prawa, choć prace nad zmianami zaczęły się w połowie 2020 roku.
- Zainteresowanie tym modelem będzie rosnąć, dlatego konieczne jest, aby regulacje prawne nadążały za preferencjami i potrzebami rynku, które będą się na pewno jeszcze zmieniać za sprawą osiągnięć technologicznych. Pracodawcy, którzy ze względu na przepisy nie będą stanie nadążyć za innowacjami i trendami rynku, stracą swój najcenniejszy zasób – ludzi. Coraz więcej pracowników deklaruje, że brak elastyczności jest dla nich decydującym czynnikiem rezygnowania z pracy. Indeks WTI dowodzi, że na tych deklaracjach się nie kończy – ponad 20 proc. respondentów, którzy odeszli z pracy w 2021 roku, przyznało, że powodem był brak elastycznych godzin pracy lub lokalizacji - przestrzega dyrektor ds. HR w polskim oddziale Microsoft.
Kontrola stanu trzeźwości po nowemu - już warto o niej pomyśleć
W nowelizacji Kodeksu pracy odnoszącej się do pracy zdalnej, zapisano również zmiany co do zasad kontroli pracowników. Kiedy przepisy zostaną przyjęte, to pracodawcy zyskają możliwość przeprowadzania prewencyjnych kontroli trzeźwości pracowników lub kontroli na obecność w ich organizmach środków działających podobnie do alkoholu. Jednak kontrole te będą możliwe tylko wtedy, gdy będzie to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników, innych osób lub ochrony mienia.
Aneta Andruszkiewicz, dyrektor personalna Unibepu (fot. Unibep)
- Stworzenie podstaw do przeprowadzania prewencyjnej kontroli trzeźwości jest odpowiedzią na potrzeby pracodawców, ale jednocześnie nakłada na nich szereg obowiązków związanych z wprowadzeniem tych zmian do obowiązujących aktów wewnątrzzakładowych, o czym musimy pamiętać - podkreśla Aneta Andruszkiewicz, dyrektor personalna firmy budowlanej Unibep.
Firmy czekają na dwie unijne dyrektywy
Kolejną zmianą w prawie pracy, która ma wejść w życie w 2023 roku, jest wdrożenie do polskiego prawa dwóch unijnych dyrektyw. Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej oraz w sprawie równowagi między życiem zawodowym
a prywatnym rodziców i opiekunów miały obowiązywać od sierpnia 2022, ale tak się nie stało. Co zawierają?
Nowe przepisy m.in. wprowadzają zasady do zawierania umów na okres próbny oraz utrudniają wypowiedzenie umowy na czas określony (po zmianach pracodawca będzie musiał podać przyczynę wypowiedzenia, obecnie nie musi).
- W mojej ocenie ustawodawca, wprowadzając szereg zmian w zakresie zawierania umów na okres próbny, niepotrzebnie komplikuje dobrze funkcjonujący obszar. W obecnej sytuacji społeczno-gospodarczej, przy stale rosnących kosztach zatrudnienia, jako negatywny aspekt zapowiadanych zmian może być również postrzegane ograniczanie swobody wypowiadania umów na czas określony - komentuje procedowane rozwiązania Aneta Andruszkiewicz z Unibep.
Czytaj więcej: Lawina spraw w sądach pracy, groźby wysokich grzywien. W 2023 czeka nas rewolucja w prawie pracy
Joanna Osoba-Botwina o tych propozycjach mówi tak: - Trochę półśrodków w tej dziedzinie. Pracownik może wnioskować o zmianę umowy, a pracodawca podejmie decyzję, czy ją zmieni. Do tej pory pracownik też mógł wnioskować, bez specjalnego zapisu w Kodeksie pracy, więc to trochę pozorowana zmiana. Ustawodawca chce najwyraźniej pokazać, że coś się dzieje, jednak zmiany są raczej kosmetyczne.
Druga unijna dyrektywa odnosi się z kolei do kwestii wypoczynku. Nowelizacja przewiduje nowy bezpłatny urlop opiekuńczy. Jest to 5 dodatkowych dni wolnych od pracy przeznaczonych na osobiste sprawowanie opieki nad członkiem rodziny wymagającym znacznej opieki. Mamy też dodatkowe 2 dni lub 16 godzin w roku kalendarzowym na zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej, tym razem z zachowaniem prawa do 50 proc. wynagrodzenia.
Anna Barbachowska, dyrektorka HR w ADP Polska, przypomina też, że nowy rok przyniósł zmianę, która dotknęła każdego pracodawcę.
- W związku z dynamicznie rosnącą inflacją rząd zaplanował w 2023 roku dwie podwyżki płacy minimalnej. Od 1 stycznia 2023 r. płaca minimalna wynosi 3490 zł, natomiast od 1 lipca 2023 r. będzie wynosiła 3600 zł. Co więcej, dwukrotnie wzrośnie również minimalna stawka godzinowa: od 1 stycznia do 22,80 zł i od 1 lipca do 23,50 zł. Te zmiany sprawią, że znacznie zwiększą się koszty prowadzenia biznesu dla polskich przedsiębiorców, co może wpłynąć na ich politykę zatrudnienia - podkreśla dyrektorka HR w ADP Polska.
Interesują Cię biura, biurowce, powierzchnie coworkingowe i biura serwisowane? Zobacz oferty na PropertyStock.pl
Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.
PODOBAŁO SIĘ? PODZIEL SIĘ NA FACEBOOKU
KOMENTARZE (5)