Konfederacja Lewiatan: Potrzebne są zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców

Konfederacja Lewiatan podkreśla, że z otrzymanych od przedsiębiorców odpowiedzi wynika, iż okres oczekiwania na otrzymanie decyzji w sprawie zezwolenia na pracę to nawet 3-6 miesięcy w woj. dolnośląskim, 4 miesiące w woj. mazowieckim, ponad 6 miesięcy w woj. łódzkim, ponad 6 miesięcy w woj. pomorskim, 5 miesiące w województwie śląskim i wielopolskim.

Dłuższy jest też czas trwania postępowania w sprawie zezwolenia na pracę i pobyt. Wynosi przeciętnie 4 miesiące w woj. mazowieckim, kujawsko-pomorskim, zachodniopomorskim, śląskim; 6 miesięcy w woj. dolnośląskim, lubuskim, wielkopolskim; 9 miesięcy w woj. pomorskim.

Średnia krajowa na wydanie decyzji ws. zezwolenia na pobyt i pracę to 141 dni (na podstawie danych UDSC w okresie od 1 stycznia 2016 r. do 31 marca 2018 r.). Z otrzymanych od przedsiębiorców odpowiedzi wynika, iż czas postępowania przekracza w niektórych przypadkach 12/15 miesięcy.

Negatywne skutki wydłużonych procedur

Wydłużony czas trwania procedur kreuje sytuacje budzące zastrzeżenia i wpływa negatywnie zarówno na sytuację pracodawcy, jak i cudzoziemca. Pracodawca występujący o zarejestrowanie oświadczenia o powierzeniu pracy powinien mieć pewność, że przy spełnieniu wszelkich wymogów, oświadczenie zostanie wpisane do ewidencji w okresie 7 dni roboczych. Brak takiego wpisu bez uzasadnionych powodów, oznacza, iż cudzoziemiec przebywając legalnie na terytorium RP nie może podjąć pracy. Po stronie pracodawcy oznacza to konieczność podjęcia kroków w zakresie zatrudnienia (kwestia wypłaty wynagrodzenia, pytanie o kontynuacje współpracy), co ma znaczenie w kontekście jego odpowiedzialności, wizerunku i realizowanych zamówień.

Przedsiębiorcy często biorą na siebie ciężar zapewnienia godnego bytowania cudzoziemca - w oczekiwaniu na dokument.

Jak wskazuje Konfederacja Lewiatan, podobne stany faktyczne mają miejsce w przypadku jednolitych zezwoleń o pracę i pobyt. Wydłużające się terminy na zamieszczenie w dokumencie podróży cudzoziemca odcisku stempla, który potwierdza złożenie wniosku o takie zezwolenie a w pewnych okolicznościach umożliwia wcześniejsze podjęcie legalnej pracy, powoduje szereg perturbacji. Może to prowadzić do sytuacji, gdy cudzoziemiec posiada tytuł do podjęcia pracy, ale nie ma legalnej podstawy kontynuacji pobytu. Umieszczenie stempla w dokumencie podróży nie uprawnia jednocześnie cudzoziemca do podróżowania po terytorium innych państw obszaru Schengen. Cudzoziemiec może wyjechać do kraju pochodzenia, jednak aby powrócić do Polski powinien uzyskać wizę, jeśli pochodzi z państwa objętego obowiązkiem wizowym. Szczególnie w przypadku cudzoziemców zajmujących wysokie stanowiska, posiadających wysokie kwalifikacje wpływa to na ocenę atrakcyjności naszego kraju.

Co istotne, pracodawcy nie odczuwają poprawy sytuacji w 2018 r., a wręcz informują o wydłużaniu czasu rozpoznawania wniosków przez urzędy.

- Nowe przepisy dotyczące zatrudniania cudzoziemców to efekt uchwalonej 20 lipca 2017 roku ustawy. Urzędy pracy miały tylko kilka miesięcy na przygotowanie się do zmian, z których najważniejsze to m.in. wprowadzona nowa kategoria zezwolenia na pracę sezonową czy opłata za rejestrację oświadczenia. Te zmiany w teorii miały porządkować proces zatrudniania cudzoziemców i pozwalać na lepszą kontrolę oświadczeń i z pewnością w dłuższym horyzoncie czasowym tak będzie. Jednak w praktyce na razie mamy do czynienia z chaosem. Proces uległ znacznemu wydłużeniu, formalności stały się bardziej uciążliwe, przez co sporo oświadczeń złożonych w pierwszych dniach roku nadal czeka na zatwierdzenie. Co istotne, wystarczy, że taki stan rzeczy utrzyma się przez dwa miesiące, a spowoduje to duże komplikacje dla polskiej gospodarki – mówi Krzysztof Inglot, prezes Personnel Service.

Zwiększenie nakładów finansowych

Zdaniem ekspertów Konfederacji Lewiatan, na działalność organów wpływa złożoność procedur oraz dostępne środki finansowe i zasoby kadrowe. Pracodawcy postulują zatem zwiększenia nakładów finansowych na wydziały odpowiedzialne za obsługę wniosków, wydawanie właściwych decyzji, rozpoznawanie odwołań. Tym bardziej, iż od 1 stycznia 2018 r. wprowadzono opłaty za wydanie zezwolenia sezonowego oraz rejestrację oświadczenia.

Inne rozwiązania

W opinii pracodawców, rozważenia wymaga też wkomponowanie w proces upraszczania procedur elementu promowania bardziej stabilnych form zatrudnienia cudzoziemców. W trakcie prac nad ostatnią nowelizacją z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy dyskutowano możliwość wprowadzenia tzw. milczącego załatwienia sprawy. Polega to na tym, iż brak reakcji organu po upływie określonego ustawą terminu uznawane jest za załatwienie sprawy, w sposób uwzględniający wniosek strony. Taka instytucja mogłaby mieć odpowiednie zastosowanie do instytucji oświadczenia o powierzeniu pracy, określonych przypadków zezwolenia na pracę czy zezwolenia na pobyt i pracę, o ile wniosek dotyczyłby zatrudnienia w ramach umowy o pracę.

Pracodawcy proponują również odejście od konieczności przejścia pełnej procedury w przypadku oferowania cudzoziemcowi innego stanowiska pracy w ramach struktury firmy. Ich zdaniem warto też rozważyć wprowadzenie krótszego terminu - maksymalnie 7 dni - na umieszczenie w dokumencie podróży odcisku stempla od dnia złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na pobyt i pracę.
Warto również umożliwić w szerszym zakresie przedłużanie wiz przez wojewodów.