- Podobnie jak w latach poprzednich największy odsetek płatników, którzy złożyli dokument ZUS ZSWA stanowili płatnicy prowadzący działalność w transporcie i gospodarce magazynowej; w rolnictwie, leśnictwie, łowiectwie i rybactwie; w opiece zdrowotnej i pomocy społecznej.
- Najliczniejszą grupę pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze stanowili kierowcy autobusów, trolejbusów oraz motorniczy tramwajów w transporcie publicznym.
- Wśród kobiet najliczniej reprezentowane były osoby zatrudnione przy pracach personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru.
Rośnie liczba pracodawców zatrudniających w szczególnych warunkach. Pracą w szczególnych warunkach jest praca o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub praca wymagająca wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia, np.: praca pod ziemią, przy przetwórstwie azbestu, produkcji ołowiu i kadmu, praca ratowników w Górskim Ochotniczym Pogotowiu Ratunkowym. Pracą w szczególnym charakterze jest m.in. praca pracowników organów administracji celnej oraz organów kontroli państwowej, praca dziennikarzy, artystów, nauczycieli czy żołnierzy zawodowych.
Branża i region robią różnice
Podobnie jak w latach ubiegłych, najliczniejszą grupę pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze stanowili pracownicy zamieszkali w województwie śląskim (15,2 proc. ogółu, 15,3 proc.mężczyzn, 14,8 proc. kobiet) oraz mazowieckim (12 proc. ogółu, 11,5 proc. mężczyzn, 13,3 proc. kobiet), natomiast najmniej liczna grupa pracowników to pracownicy zamieszkali w województwie lubuskim (2,1 proc. ogółu), podlaskim (2,6 proc.) oraz warmińsko-mazurskim (2,9 proc.)
Tabela. Struktura osób wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wg województwa miejsca zamieszkania (źródło: Informacje z dokumentu ZUS ZSWA złożonego za rok 2018).
W większości województw największy odsetek pracowników wykonywał prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oznaczone kodem 208 – prace kierowców autobusów, trolejbusów oraz motorniczych tramwajów w transporcie publicznym.
Odsetek pracowników wykonujących prace oznaczone tym kodem wahał się od 9,9 proc. w województwie śląskim i zachodniopomorskim do 22,9 proc.w województwie mazowieckim (w roku poprzednim odsetek ten wahał się od 9,8 proc. do 22,1 proc.).
Wyjątek stanowiło województwo śląskie, w którym dominowali pracownicy wykonujący pracę z kodem 101 - prace bezpośrednio przy przeróbce mechanicznej węgla oraz rud metali lub ich wzbogacaniu - odsetek tych pracowników stanowił 12,1 proc. ogółu pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze; województwo świętokrzyskie z kodem 224 - prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych, dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru (11,7 proc.) oraz województwo zachodniopomorskie z kodem 213 - prace przy bezpośrednim sterowaniu procesami technologicznymi mogącymi stwarzać zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej ze skutkami dla bezpieczeństwa publicznego (10,2 proc.).
Wśród osób wykonujących w 2018 r. prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przeważali mężczyźni stanowiąc 74 proc. ogółu.
Najstarsi-najmłodsi
Średni wiek osób wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynosił 44,9 roku (45,2 roku - mężczyźni, 44 roku - kobiety) i w porównaniu do roku poprzedniego wzrósł średnio o 1 miesiąc.
Najliczniejszym przedziałem był przedział wiekowy 50 - 54 lata (16,8 proc.ogółu). Dla mężczyzn najliczniej reprezentowany był przedział 55 - 59 lat (17,1 proc. ogółu mężczyzn), natomiast dla kobiet był to przedział 45 - 49 lat (20,5 proc. ogółu kobiet).
Tabela. Struktura osób wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wg wieku (źródło: Informacje z dokumentu ZUS ZSWA złożonego za rok 2018)
Większe zróżnicowanie średniego wieku osób wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze występuje dla poszczególnych kodów. I tak, średnio najmłodsze osoby wykonywały prace oznaczone kodem 137 – prace tancerzy zawodowych związane z bardzo ciężkim wysiłkiem fizycznym (średni wiek dla mężczyzn wynosił 30,3 roku, dla kobiet – 29,4 roku), prace oznaczone kodem 125 – prace w powietrzu wykonywane na statkach powietrznych przez personel pokładowy (średni wiek dla mężczyzn wynosił 31,9 roku, dla kobiet – 34,5 roku) oraz prace wykonywane przez kobiety, oznaczone kodem 123 – prace na statkach żeglugi (średni wiek 29,4 roku) i oznaczone kodem 124 – prace na morskich platformach wiertniczych (średni wiek 30,3 roku).
Najwyższy średni wiek (51,4 lat) należy do osób wykonujących prace oznaczone kodem 204 – prace nawigatorów na statkach morskich i pilotów oraz dla wykonujących prace oznaczone kodem 216 – prace bezpośrednio przy sterowaniu blokami energetycznymi wytwarzającymi energię elektryczną lub cieplną (48,7 roku).
Staż pracy
Średni staż pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze osób (zsumowany ze wszystkich dokumentów ZUS ZSWA złożonych do tej pory za daną osobę, tj. średni staż w okresie od 1 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2018 r.) wyniósł 5,88 roku, zaś dominującą długością tego stażu było 9 lat (tj. staż o długości 8 roku – 8,99 roku) – stażem o tej długości legitymowało się 22 proc. osób wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, za które płatnik złożył dokument ZUS ZSWA za 2018 r.
Odmiennie kształtuje się struktura wg stażu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze osób, za które płatnik chociaż raz, za lata 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017 lub 2018 złożył ZUS ZSWA, tj. osób, które w 2018 r. nie musiały już pracować w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Średni staż pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze tych osób, jest krótszy – na koniec 2018 r. wynosił on 5,29 roku. Oznacza to, że wśród osób wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze są osoby, które wykonywały te prace przez krótki okres czasu.
Poniżej jednego roku prace te wykonywało ponad 18 proc. ogółu pracowników, za których płatnicy złożyli ZUS ZSWA w wymienionych latach.
Kwestia pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze wiąże się przede wszystkim z uprawnieniem pracownika do obniżonego wieku emerytalnego oraz uprawnieniem do wzrostu emerytury lub renty inwalidzkiej. Szczególne uregulowania w tym zakresie znajdują się w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.). Do powyższego rozporządzenia zostały załączone wykazy stanowisk pracy, na które w szczególności powinni zwrócić uwagę pracodawcy.
- Praca wykonywana w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu. Z tego względu, osoba wykonująca taką pracę ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni - przypomniał Sąd Apelacyjny w Gdańsku w ubiegłorocznym wyroku.
Interesują Cię biura, biurowce, powierzchnie coworkingowe i biura serwisowane? Zobacz oferty na PropertyStock.pl
Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.
PODOBAŁO SIĘ? PODZIEL SIĘ NA FACEBOOKU
KOMENTARZE (0)