Struktura oparta na przeniesieniu praw autorskich jest rozwiązaniem nadal bardzo popularnym na rynku. Zwiększenie wynagrodzenia netto pracownika przy niezmienionej wysokości kosztów pracodawcy jest atrakcyjne dla obu stron, przez co wiele firm decyduje się na wdrożenie takiej struktury. Szczególnie popularne jest wykorzystanie tego rozwiązania w branżach innowacyjnych, które w ostatnich latach rozwijają się w dynamicznym tempie. W związku z tym, warto zastanowić się nad wdrożeniem struktury opartej na przeniesieniu praw autorskich już teraz, nawet jeśli firma dopiero rozpoczyna swoją działalność.
Struktura wynagradzania oparta na przeniesieniu praw autorskich jest związana z możliwością odliczania od części wynagrodzenia podwyższonych kosztów w wysokości 50 proc. przychodu. Możliwość ta jest przewidziana w art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem, możliwość skorzystania z wyższych kosztów jest dostępna dla twórców, artystów bądź wykonawców uzyskujących przychody z tytułu korzystania lub rozporządzania prawami autorskimi bądź prawami pokrewnymi.
Taka struktura jest również często spotykana w praktyce – obniżenie opodatkowania przychodów jest bowiem korzystne zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy. Pracodawca zyskuje skuteczne narzędzie do motywowania aktualnych pracowników zwiększając ich wynagrodzenie netto bez ponoszenia dodatkowych kosztów. Takie rozwiązanie może również poprawić konkurencyjność spółki na rynku pracy, szczególnie w branżach o wysokich zarobkach, jaką jest branża IT.
Popularność tej struktury wynagradzania jest również przyczyną dynamicznych zmian przepisów w zakresie uprawnienia do skorzystania z podwyższonych kosztów. W ostatnich latach zmieniane były między innymi zasady dotyczące limitu przychodów, co do których zastosowanie mają wyższe koszty – obecnie limit ten ustanowiony został na poziomie 85 528 złotych przychodu.
Ponadto, ograniczeniu uległ również katalog rodzajów działalności twórczej, których wykonywanie uprawnia do skorzystania ze struktury opartej na prawach autorskich. W związku z tym, warto przenalizować, jak kształtują się obecne regulacje i wymagania dotyczące takiej struktury wynagradzania, by w sposób świadomy podjąć decyzję o wdrożeniu takiej struktury w firmie.
Skorzystanie z podwyższonych kosztów uzyskania przychodów jest możliwe po spełnieniu kilku warunków, które są określone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawie o prawach autorskich i prawach pokrewnych.
Zgodnie z projektem interpretacji ogólnej Ministerstwa Finansów z dnia 3 stycznia 2019 roku warunkami tymi są:
- powstanie w ramach stosunku pracy utworu będącego przedmiotem prawa autorskiego i przyjęcie go przez pracodawcę;
- dysponowanie obiektywnymi dowodami potwierdzającymi stworzenie przez pracownika utworu będącego przedmiotem prawa autorskiego; przy czym dowodem może być oświadczenie pracodawcy i pracownika stwierdzające, że została wykonana praca twórcza, jeżeli określa, jaki utwór powstał;
- wyraźne wyodrębnienie honorarium autorskiego od innych składników wynagrodzenia pracownika – twórcy.
Ponadto, zgodnie z art. art. 22 ust. 9b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tylko niektóre rodzaje działalności twórczej mogą być objęte preferencyjnymi zasadami opodatkowania. Przykładowo, takimi rodzajami działalności są badawczo-rozwojowa oraz naukowo-dydaktyczna, działalność publicystyczna, działalność twórcza w zakresie programów komputerowych czy też działalność twórcza w zakresie architektury, urbanistyki, muzyki, literatury, sztuk plastycznych czy też twórczości i produkcji audiowizualnej.
W praktyce, najczęstszymi grupami osób, co do których zastosowanie ma struktura to programiści, konsultanci IT, inżynierowie, osoby zaangażowane w prace rozwojowe, jak też inne osoby, które tworzą projekty czy ekspertyzy budowalne.
Kiedy wytwór prac jest utworem?
Zgodnie z ustawą o prawach autorskich i pokrewnych, utworem jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.
Tak szeroka definicja pozwala na zakwalifikowanie szerokiego zakresu produktów i prac jako utwory. Kluczowe jest przy tym, aby dane wytwory prac miały charakter twórczy tj. oryginalny i niepowtarzalny.
W praktyce, istotne jest również, aby utwór posiadał utrwaloną formę na materialnym nośniku danych. Nie może być zatem zakwalifikowana jako utwór koncepcja, która nie została jeszcze spisana bądź utrwalona w inny sposób.
Ponadto, indywidualność nie wyklucza możliwości wykorzystania danych powszechnie dostępnych. Przykładowo, za indywidualny można uznać utwór, którego autor sam wybrał sposób przedstawienia tych danych, co stanowi o oryginalności wytworu.
W ustawie podany jest również przykładowy katalog utworów, który obejmuje między innymi utwory literackie, publicystyczne, naukowe, programy komputerowe czy też utwory architektoniczne i urbanistyczne.
Jak określić wysokość honorarium autorskiego?
Zapłata honorarium autorskiego za przeniesienie praw autorskich jest warunkiem, który w praktyce może budzić najwięcej wątpliwości. Zagadnieniem szczególnie trudnym jest konieczność prawidłowego określenia wysokości honorarium tj. określenia, która część wynagrodzenia dotyczy przeniesienia praw autorskich, a która związana jest wykonywaniem obowiązków pracowniczych.
W związku z tym, w projekcie ogólnej interpretacji prawa podatkowego Ministerstwa Finansów, dotyczącego praw autorskich, wskazano pewne wymogi w zakresie prawidłowego określenia elementów wynagrodzenia pracownika. Zgodnie z tymi wymogami, wynagrodzenie powinno zostać podzielone na wynagrodzenia za pracę oraz za przeniesienie praw autorskich. Ponadto, wysokość honorarium autorskiego może wynikać z umowy o pracę lub regulacji wewnętrznych obowiązujących u pracodawcy. W praktyce natomiast największym problemem jest ukształtowanie takich procedur i narzędzi wewnątrzfirmowych, które pozwoliłby na udowodnienie, że w danym okresie pracownik przekazał prawa do wytworzonego przez niego utworu.
Wdrożenie struktury opartej na przeniesieniu praw autorskich – o czym warto pamiętać?
Możliwość zastosowania kosztów ryczałtowych w wysokości 50 proc. do części przychodów jest rozwiązaniem niezwykle korzystnym dla pracownika. Niemniej jednak, wdrożenia samej struktury jest procesem czasochłonnym i wymagającym zmian w procedurach, dokumentach korporacyjnych i narzędziach. W związku z tym, warto pamiętać o kilku aspektach, które pozwolą na efektywne i bezpieczne zaimplementowanie tej struktury. Należą do nich m.in.:
- konieczność prawidłowego określenia, czy w ramach obowiązków, dany pracownik tworzy utwór oraz czy dochodzi do przekazania praw autorskich do tego utworu na rzecz pracodawcy;
- zweryfikowanie, jaka część wynagrodzenia pracownika jest związana z przekazaniem przez niego praw autorskich do utworu;
- przeanalizowanie czy dokumentacja oraz procedury pozwalają na zarządzanie procesem, w tym odpowiednią archiwizację utworów; wdrożenie odpowiednich zmian do systemu naliczania wynagrodzeń.
Struktura oparta na przeniesieniu praw autorskich pozwala na zwiększenie wynagrodzenia netto pracowników zatrudnionych w wielu branżach. Takie rozwiązanie jest korzystne również dla pracodawców, którzy są w stanie zwiększyć swoją konkurencyjność na rynku płac. Jest to szczególnie istotne w branżach o wysokich zarobkach, jaką jest np. branża IT. W związku z tym, warto zastanowić się nad wdrożeniem takiej struktury, pomimo, iż sam proces implementacji jest czasochłonny i skomplikowany. Długo okresowe korzyści zdecydowanie przewyższą bowiem koszty związane z wprowadzeniem takiego rozwiązania.
* Marek Gadacz – partner odpowiedzialny za podatki osobiste w Crido. Specjalizuje się w różnych aspektach związanych z opodatkowaniem osób fizycznych, w szczególności doradztwie w zakresie planowania podatkowego, bieżących rozliczeń podatkowych i ubezpieczeń społecznych, opodatkowania transferu majątku czy przeprowadzania audytów podatkowych, a także zwiększania efektywności podatkowej prowadzonej działalności.
W ramach dotychczasowej praktyki doradzał zarówno firmom, jak i bezpośrednio osobom fizycznym w zakresie struktur wynagradzania pracowników oraz uzyskiwania przez nich innych dochodów.
Posiada kilkunastoletnie doświadczenie w zakresie doradztwa podatkowego. Swoją karierę rozpoczął w 1997 r. w Arthur Andersen, kontynuował w firmach z tzw. Wielkiej Czwórki. Do Crido dołączył w 2017 roku. Od 2003 roku posiada uprawnienia doradcy podatkowego.
KOMENTARZE (0)