Test na obecność narkotyków u pracownika. Czy pracodawca ma prawo go przeprowadzić?

AT
•18 sie 2020 13:15

Skomentuj

O ile prawo odwołuje się do kwestii trzeźwości pracownika, o tyle kwestia badania pracowników przez pracodawców na obecność narkotyków w ogóle nie jest uregulowana w obowiązujących przepisach. Można zatem domniemywać, że przy przeprowadzaniu narkotestów należy stosować tę samą procedurę, jak w przypadku badania trzeźwości pracowników. To, co można zarekomendować pracodawcom, to uregulowanie procedury przeprowadzania badania z użyciem narkotestów w przepisach wewnątrzzakładowych, oczywiście z poszanowaniem podstawowych praw pracownika - wyjaśnia Bożena Narloch-Witkowska, Regionalna Specjalistka ds. BHP w DHL Parcel, eksperta Koalicji Bezpieczni w Pracy.

Test na obecność narkotyków u pracownika. Czy pracodawca ma prawo go przeprowadzić?

Kwestia badania pracowników na obecność narkotyków nie jest uregulowana w przepisach (fot. pixabay)

REKLAMA

Trwa rejestracja uczestników na nasz tegoroczny Europejski Kongres Gospodarczy. Zapraszamy! Udział możecie potwierdzić pod tym linkiem.

Zgodnie z opinią UODO z 2019 roku stan trzeźwości pracowników można sprawdzać wyłącznie wtedy, gdy badanie przeprowadzane jest przez organ powołany do ochrony porządku publicznego na żądanie kierownika zakładu pracy, osoby przez niego upoważnionej lub danego pracownika - mówi Bożena Narloch-Witkowska.
Jednak kwestia badania pracowników przez pracodawców na obecność narkotyków w ogóle nie jest uregulowana w obowiązujących przepisach - dodaje.
To, co można zarekomendować, to uregulowanie procedury badania z użyciem narkotestów w przepisach wewnątrzzakładowych szczególnie w tych zakładach, gdzie praca w stanie pod wpływem narkotyków może mieć bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo pracowników - zaznacza.

W ostatnich tygodniach miało miejsce kilka wypadków komunikacyjnych spowodowanych przez kierowców autobusów będących pod wpływem lub po użyciu narkotyków. W odpowiedzi na te zdarzenia, niektórzy przewoźnicy zaczęli przeprowadzać kontrole antynarkotykowe wśród swoich pracowników.

Wrocławskie MPK zakupiło 200 narkotestów dla kierowców miejskich autobusów, w Krakowie i Gdyni już ich badają. W Warszawie niektórzy przewoźnicy wprowadzają obowiązkowe badanie na obecność substancji psychoaktywnych.

- Kierowcy przed rozpoczęciem zmiany proszeni są o poddanie się badaniom narkotestem ślinowym, który wykrywa sześć substancji psychoaktywnych. Do tej pory nie spotkaliśmy się z odmową, a wszystkie wyniki były negatywne - mówi rzecznik wrocławskiego MPK Tomasz Sikora.

Zapisów w kodeksie pracy brak

A jak od strony prawnej wygląda przeprowadzanie narkotestów u pracowników? Czy pracodawca ma do tego prawo? Jak wyjaśnia Bożena Narloch-Witkowska, regionalna specjalisty ds. BHP w DHL Parcel i ekspertka Koalicji Bezpieczni w Pracy jest to podobna sytuacja do przeprowadzania badań alkomatem wśród pracowników.

- Zgodnie z opinią UODO z 2019 roku stan trzeźwości pracowników można sprawdzać wyłącznie wtedy, gdy badanie przeprowadzane jest przez organ powołany do ochrony porządku publicznego na żądanie kierownika zakładu pracy, osoby przez niego upoważnionej lub danego pracownika. Jednak o ile prawo odwołuje się do kwestii trzeźwości pracownika, o tyle kwestia badania pracowników przez pracodawców na obecność narkotyków w ogóle nie jest uregulowana w obowiązujących przepisach - wyjaśnia.

CZYTAJ WIĘCEJ

Jak zaznacza można zatem tutaj domniemywać, że przy przeprowadzaniu narkotestów należy stosować tę samą procedurę, jak w przypadku badania trzeźwości pracowników, jako że tutaj również mamy do czynienia z daną o zdrowiu pracownika.

- Jednocześnie należy zaznaczyć, że ujawnienie danych osobowych, które nie zostaną utrwalone, nie powoduje jeszcze zastosowania RODO. Dla przykładu, jeśli wynik badania nie wskazuje na obecność narkotyków w organizmie, a pracodawca go nie utrwala i nie przetwarza, to nie mamy do czynienia z przetwarzaniem danych osobowych - tłumaczy Narloch-Witkowska.

Konieczne uregulowanie procedury

- To, co można zarekomendować pracodawcom, to uregulowanie procedury przeprowadzania badania z użyciem narkotestów w przepisach wewnątrzzakładowych, oczywiście z poszanowaniem podstawowych praw pracownika - dodaje.

Jak mówi taka możliwość powinna być wzięta pod uwagę szczególnie w tych zakładach, gdzie praca w stanie pod wpływem narkotyków może mieć bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo pracowników i osób trzecich, czyli na przykład w firmach transportowych.

Można domniemywać, że przy przeprowadzaniu narkotestów należy stosować tę samą procedurę, jak w przypadku badania trzeźwości pracowników (fot. pixabay)

- Warto bowiem pamiętać, że zgodnie z art. 94 pkt 4 Kodeksu pracy pracodawca zobowiązany jest zapewniać bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Nie ma tutaj wzmianki odnośnie ryzyka wykonywania obowiązków przez pracowników pod wpływem narkotyków, jednak w takiej sytuacji trudno byłoby mówić o zapewnieniu bezpiecznych warunków pracy, zwłaszcza jeśli mówimy o pracownikach fizycznych. Ze względu na fakt, że kwestie te nie są jeszcze uregulowane ustawą, zastosowanie wewnętrznych procedur i regulacji wydaje się na ten moment rozwiązaniem optymalnym - wyjaśnia Narloch-Witkowska.

Narkotesty w umowie o pracę

Tak też zrobili miejscy przewoźnicy.

Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Krakowie już od czterech lat bada swoich kierowców i motorniczych pod kątem obecności w ich organizmach środków odurzających, w tym narkotyków.

- Testy są wykonywane na podstawie oświadczeń z wyrażeniem zgody na profilaktyczne badania, jaką podpisuje każda osoba przyjmowana do pracy w MPK. Zgodę na takie rozwiązanie wyraziły związki zawodowe działające w spółce, uznając, że bezpieczeństwo pasażerów i transportu jest priorytetowe - tłumaczy rzecznik MPK w Krakowie Marek Gancarczyk.

Czytaj też: Narkotesty dla kierowców autobusów

- Zarząd Komunikacji Miejskiej w Gdyni wdrożył odpowiednie zapisy w umowach z operatorami komunalnymi obowiązujących od 1 grudnia 2019 r., natomiast w umowach z operatorami prywatnymi - zawieranych w trybie ustawy Prawo zamówień publicznych, zapisy takie są sukcesywnie wdrażane wraz z kolejnymi przetargami - wyjaśnia dyrektor ZKM w Gdyni Hubert Kołodziejski.

Według umowy o świadczenie usług publicznych w zakresie publicznego transportu zbiorowego w Gdyni "osoby upoważnione do dokonywania kontroli uprawnione są w szczególności do żądania poddania kierowcy pojazdu operatora badaniu trzeźwości lub badaniu pod kątem środków odurzających atestowanym urządzeniem lub testerem".

Interesują Cię biura, biurowce, powierzchnie coworkingowe i biura serwisowane? Zobacz oferty na PropertyStock.pl