Po szkole branżowej łatwiej znaleźć pracę niż po studiach

 - Przez ostatnie lata, zanim zostałam dyrektorem szkoły państwowej, byłam dyrektorem zawodowej szkoły niepublicznej i mając możliwość pracy w środowisku rzemieślniczo-zawodowym,  zorientowałam się, że mamy dwa światy - publiczne szkolnictwo zawodowe sobie, a życie sobie -  mówi Iwona Brzezowska, dyrektorka Zespołu Szkół im. gen. W. Andersa w Częstochowie. -  Moja poprzednia szkoła kształciła optyków okularowych. To zawód, który jest na czasie, zapotrzebowanie na rynku pracy będzie ogromne. Współczesna technologia i oświetlenie powodują, że coraz mniejsze dzieci chodzą w okularach. Zawód zegarmistrza również obejmuje zakres mechaniki precyzyjnej. Obecnie praktycznie nie mamy już zegarmistrzów, ci, którzy jeszcze w tym zawodzie pracują, praktycznie nie mają następców. To próba ratowania unikatowego kierunku. Bardzo ryzykowna, ale również mająca na celu ścisłe powiązanie wykształcenia z możliwością zatrudnienia u konkretnego pracodawcy rzemieślnika.

Od września w częstochowskiej szkole ruszy inny nowy i niezbyt powszechny kierunek - tyfloinformatyka.

-  Mając możliwość częstych wyjazdów za granicę, obserwuję fascynującą dla mnie rzecz - osoby niepełnosprawne, niewidome, nie mają praktycznie przeszkód w poruszaniu się w świecie osób w pełni sprawnych. Czynnie pracują zawodowo, są aktywne. Wracam do kraju i tylko w porywach widzę pracujące osoby niepełnosprawne, a już na pewno osoby niewidome. Niestety, rodzi się coraz więcej dzieci z różnymi dysfunkcjami i te osoby będą musiały wejść na rynek pracy i już teraz trzeba o tym myśleć - mówi dyrektorka.  

W odpowiedzi na potrzeby rynku

Zespół Szkół Budowlanych i Ogólnokształcących w Biłgoraju wykształci m.in. dekarzy i zdunów, czyli rzemieślników, którzy specjalizują się w wykonywaniu wszelkiego rodzaj pieców - pokojowych, kuchennych, kominków itp. Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 3 w Łodzi w swojej ofercie ma m.in. kierunek technik chłodnictwa i klimatyzacji i technik energetyki odnawialnej. Wśród proponowanych przez inne szkoły ponadgimnazjalne zawodów znajdziemy również montera nawierzchni klejowych, technika urządzeń dźwigowych, technik przemysłu mody. Wiele szkół stawia też na techników robót wykończeniowych i monterów zabudowy.

 Zapotrzebowanie na wyspecjalizowanych pracowników wyraźnie widać w ofertach pracy.

 - Uwagę zwracają istotne wzrosty w kilku grupach zawodowych. Pierwszym z nich jest rosnące zapotrzebowanie na specjalizacje techniczne. Tłumaczyć je może dobrą kondycją np. firm produkcyjnych. Według GUS w styczniu i lutym 2018 w obszarze produkcji przemysłowej Polska odnotowała aż 8-procentowy wzrost w stosunku do tego samego okresu przed rokiem. To kolejne potwierdzenie faktu, że bardzo ważną rolę w najbliższych latach będzie pełnić wsparcie kształcenia zawodowego oraz na kierunkach ścisłych, przeciwdziałającego rosnącym tzw. lukom kompetencyjnym - mówi Rafał Nachyna, dyrektor zarządzający Pracuj.pl.

Czytaj też: Przeanalizowali prawie 150 tys. ofert pracy. Kogo i gdzie rekrutowano najczęściej?

Rosnąca popularność szkół branżowych nikogo nie dziwi. Pracodawcy oczekują od szkół wykwalifikowanych pracowników. I coraz częściej takich dostają.

-  Tu nie można mówić o trendach, ale o kierunkach deficytowych. Każdy teren ma swoją specyfikę i inne zapotrzebowanie na pracowników. My na przykład mamy obecnie ogromne zapotrzebowanie na piekarzy i szkoły zwracały się do nas, by takie kierunki uruchamiać. To oczywiście jeden z wielu przykładów. Niejednokrotnie szkoły mają podpisane umowy z zakładami pracy, te z kolei zwracają się do szkół z prośbą o uruchomienie danego kierunku kształcenia. Szkolnictwo zawodowe ma się rozwijać w tym kierunku, żeby była jak największa współpraca z pracodawcami. Staramy się, by kształcące osoby miały pracę i jesteśmy otwarci na wszystkie propozycje ze strony pracodawców - mówi Beata Filipowska, p.o. dyrektora Wydziału Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego Kuratorium Oświaty w Lublinie.

Pracownicy poszukiwani

Poszczególne urzędy pracy publikują zestawienia zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Oto przykładowe zwody deficytowe w wybranych urzędach w 2017 r. W woj. wielkopolskim w grupie tej byli mistrz produkcji w przemyśle przetwórczym, optyk okularowy, specjalista do spraw baz danych i sieci komputerowych. W woj. zachodniopomorskim najbardziej brakowało kontrolerów procesów metalurgicznych. W woj. świętokrzyskim odnotowano maksymalny deficyt m.in wśród operatorów maszyn i urządzeń do obróbki drewna oraz optometrystów. Deficyt tych ostatnich był też w woj. łódzkim.

Czytaj więcej: Wynagrodzenia w Polsce w 2018 r. Jakie będą?

Inwestują w przyszłych pracowników

Coraz więcej firm w Polsce skarży się na deficyt wykwalifikowanych techników i operatorów, stanowiący poważną barierę w rozwoju. Dlatego firmy coraz chętniej w nich inwestują. 

- Już prawie dekadę temu uruchomiliśmy program umożliwiający uczniom najlepszych szkół zawodowych zdobycie wiedzy i doświadczenia w czołowej firmie energetycznej, reprezentującej jeden z najbardziej przyszłościowych sektorów gospodarki - powiedział Jarosław Głowacki, prezes zarządu PGNiG Termika, podczas wręczania stypendiów.

Czytaj więcej: PGNiG Termika przyznała stypendia dla uczniów szkół partnerskich

W wyniku dotychczasowych edycji programu zatrudnienie w spółce znalazło już 41 absolwentów szkół partnerskich. 

Szkolnictwo zawodowe oczkiem w głowie rządu

Zmiany w szkolnictwie branżowym i technicznym planowane od roku szkolnego 2019/2020, nowe rozwiązania wprowadzone w Systemie Informacji Oświatowej, prezentacja dobrych praktyk współpracy samorządu, przedsiębiorstw i szkół oraz wsparcie kształcenia zawodowego w ramach programów Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji - to główne tematy dyskusji podjętej podczas Kongresu Powiatów „Dobry Zawód” we Wrocławiu.

Podczas swojego wystąpienia minister Anna Zalewska podkreśliła, że pomimo wzrostu gospodarczego oraz wysokich nakładów na szkolnictwo zawodowe (ponad 9 mld zł rocznie) około 60 proc. dużych i średnich polskich firm ma problemy ze znalezieniem odpowiednio wykwalifikowanych pracowników.

Minister edukacji powiedziała, że odbudowa kształcenia zawodowego jest jednym z kluczowych celów Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, sprzyjających kreowaniu klimatu inwestycyjnego w regionie, wzmocnieniu społecznej odpowiedzialności biznesu, a także zapewnieniu nowoczesnych kadr dla polskiej gospodarki.

Minister Edukacji Narodowej wskazała, że warunkiem rozwoju szkolnictwa branżowego i technicznego jest ścisła współpraca ministerstw, szkół, samorządów oraz pracodawców, którzy muszą być obecni na każdym etapie procesu kształcenia zawodowego, a także egzaminowania.

Od 1 stycznia 2019 r. docelowy podział subwencji oświatowej będzie uwzględniał rzeczywiste zapotrzebowanie na pracowników w danym zawodzie na wojewódzkim rynku pracy. Przy podziale środków pod uwagę będą brane również: efektywność kształcenia, koszty kształcenia w zawodzie oraz wsparcie kształcenia w zawodach unikatowych.

Warunkiem uruchomienia kształcenia w zawodzie w danej szkole będzie posiadanie pozytywnej opinii wojewódzkiej rady rynku pracy (wydawanej na czas określony) oraz nawiązanie współpracy z pracodawcą. W tym zakresie zostaną wprowadzone różne warianty partnerstwa szkoły z pracodawcą.

"Dobry zawód - pewna przyszłość"

Blisko 20 szkół kształcących w konkretnych zawodach prezentowało we wtorek (24 kwietnia) swoją ofertę gimnazjalistom podczas odbywających się w Białymstoku targów i konferencji "Dobry Zawód - Pewna Przyszłość".

Zastępca prezydenta Białegostoku Rafał Rudnicki, otwierając spotkanie, powiedział, ze jeszcze 20 lat temu edukacja była nakierowana na kształcenie ogólne, co wiązało się z odchodzeniem od kształcenia zawodowego. Rudnicki podkreślił, że powszechną była opinia, że tylko kształcenie ogólne najlepiej przygotowuje do późniejszego funkcjonowania na rynku pracy.

- Okazało się, że to nie jest tak, że wszyscy, którzy skończą studia, tę pracę znajdą i sobie poradzą na rynku pracy. Okazało się, że ci którzy mają wykształcenie zawodowe, na tym rynku radzą sobie często o wiele lepiej - powiedział Rafał Rudnicki.

- W tej imprezie najważniejsze jest to, żeby pokazać inne oblicze szkół zawodowych i przełamywać stereotypy dotyczące szkolnictwa zawodowego i postrzegania szkół zawodowych jako szkół mniej prestiżowych - mówiła jedna z organizatorek spotkania Justyna Żynel-Etel z Białostockiej Fundacji Kształcenia Kadr, która dodała, że z roku na rok obserwowany jest systematyczny wzrost o kilka procent młodych osób, które wybierają kształcenie w szkołach zawodowych, zamiast "ogólniaka".

Stoiska, na których uczniowie szkół zawodowych prezentowali praktyczne umiejętności, odwiedziło ponad pół tysiąca osób, a w regionie jest ok. 60 kierunków kształcenia zawodowego. Wśród najchętniej wybieranych wymieniano takie specjalności jak: stolarz, monter, piekarz, kucharz, technik żywienia, mechanik, blacharz.

Halina Kondratiuk-Chudek, nauczyciel z Zespołu Szkół Technicznych im. gen. W. Andersa w Białymstoku, poinformowała, że szkoła jako jedyna w mieście od września otworzy klasę o profilu kolejowym i będzie kształciła techników transportu kolejowego.

- We współpracy z firmami spółek kolejowych postanowiliśmy ten kierunek w Białymstoku reaktywować z uwagi na potrzeby przedsiębiorców, ale też na oczekiwania młodzieży (...) jest olbrzymia luka pokoleniowa jeśli chodzi o pracowników spółek kolejarskich" - powiedziała Kondratiuk-Chudek i dodała, że po skończeniu tego kierunku absolwent będzie mógł prowadzić ruch pociągów, obsługiwać urządzenia sterowania ruchem kolejowym, nadzorować obsługę pociągów i planować przewozy pasażerskie i towarowe.

Klasa ma liczyć ok. 18 osób, a szkoła otrzymała zapewnienie od spółek kolejowych, że te zorganizują praktyki dla uczniów, a najzdolniejszym przyznają stypendia.

17-letnia Weronika Czarnecka z Białegostoku, która odwiedziła targi, powiedziała, że nauka w Zespole Szkół Technicznych daje jej gwarancję zawodu, ciekawych zagranicznych praktyk oraz zdobycia egzaminu maturalnego i dalszego kształcenia. Dodała, że po ukończeniu kierunku: technik żywienia usług gastronomicznych liczy na zarobki w granicach 2-3 tys. zł.

W województwie podlaskim jest 55 szkół zawodowych, w których uczy się ok. 19 tys. uczniów. Targi edukacyjno-zawodowe zaplanowano jeszcze jutro w Suwałkach, w Zespole Szkół nr 6, jako element projektu "Dobry zawód, fajne życie".

* * *

"Edukacja zawodowa - nowe otwarcie" to tytuł sesji podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego, która odbędzie się 15 maja 2018 r., godz.. 15.30-17.00. Wystąpienie wygłosi i weźmie udział w dyskusji Anna Zalewska, minister edukacji narodowej. Poznaj szczegóły agendy wydarzenia