Kompetencje ekonomiczne polskich uczniów: Lepiej z nimi na wsi, niż w mieście

Test z kompetencji ekonomicznych na „czwórkę" zaliczył co czwarty uczeń szkoły podstawowej, co piąty gimnazjum i co trzeci szkół ponadgimnazjalnych - wynika z raportu „Diagnoza wiedzy i świadomości ekonomicznej dzieci i młodzieży w Polsce", który na zlecenie Narodowego Banku Polskiego przygotowała fundacja Pracownia Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia" oraz IQS-Quant Group. Tylko 0,5 proc. uczniów szkoły podstawowej, 2 proc. gimnazjalistów oraz 4 proc. uczniów szkoły ponadgimnazjalnej uzyskało "piątkę" (90 proc. poprawnych odpowiedzi).

Wiedzą co to bank i emerytura, ale z PKB już gorzej

Diagnozę wiedzy ekonomicznej przeprowadzano w obszarach znajomości pojęć, znajomości instytucji, umiejętności ekonomicznych i wiedzy ekonomicznej. Chociaż uczniowie raczej nie mieli problemów z rozumieniem pojęć takich jak „bank", „emerytura" czy „pożyczka", to „produkt krajowy brutto", „deficyt" czy „dywidenda" sprawiały już nieco problemu.

W teście znajomości instytucji finansowych uczniowie odpowiadali poprawnie na niemal trzy czwarte pytań. Zadania dotyczące umiejętności finansowych związanych z codziennym zarządzaniem pieniędzmi okazały się łatwe. Trudności pojawiały się przy zadaniach wymagających większej wiedzy (np. rozumienie mechanizmu ubezpieczeń).

- Zadania nie były zbyt trudne obliczeniowo dla starszych badanych, jest to więc kwestia nierozumienia samego produktu i języka, w jakim formułuje się oferty lokat na rynku. Nie wydaje się to groźne na etapie szkoły podstawowej czy gimnazjum, ale w przypadku uczniów szkół ponadgimnazjalnych te deficyty niepokoją - czytamy w raporcie.

W testach sprawdzających wiedzę ekonomiczną największe deficyty dotyczą ogólnych zasad rządzących gospodarką: giełdy i rynków walutowych oraz zagadnień makroekonomicznych.

Co wpływa na wiedzę ekonomiczną?

Ogólnie rzecz ujmując, większe kompetencje ekonomiczne mają uczniowie z terenów wiejskich oraz małych miast, chociaż różnice te są coraz mniejsze wraz z wiekiem uczniów. Istnieją także regionalne zróżnicowania dotyczące kompetencji uczniów (nieco większe są wśród uczniów ze wschodu i północy Polski), choć i one wraz z dorastaniem dzieci tracą swoje znaczenie.

Zróżnicowanie regionalne kompetencji ekonomicznych uczniów. (Źródło: „Stocznia")

W szkole ponadgimnazjalnej ponownie na kompetencje ekonomiczne uczniów wpływa kapitał kulturowy domu rodzinnego. Być może nie jest to wpływ bezpośredni. Tak jak gimnazjum jest szkołą masową, o dość podobnym programie nauczania, tak szkoły ponadgimnazjalne to wielość programów, klas profilowanych, większe różnice w poziomie szkół itd. Kapitał kulturowy może wpływać właśnie na to, do jakiej szkoły trafi młodzież, a to w konsekwencji – jakie kompetencje ekonomiczne może w niej nabyć.

Na kompetencje ekonomiczne uczniów nie wpływa sytuacja finansowa rodziny badanych ani ich płeć.

Nauczyciele czują się przygotowani do uczenia i wysoko oceniają swoją wiedzę. (Źródło: „Stocznia

Poszczególne elementy edukacji ekonomicznej (podstawa programowa, podręczniki, lekcje, programy dodatkowe) są dobrze oceniane zarówno przez uczniów, jak i samych nauczycieli. Bardziej krytyczni są eksperci, którzy mają gorszą niż nauczyciele opinię zarówno o podstawie programowej, jak i podręcznikach szkolnych.

Wiedza o Społeczeństwie (WOS) i podstawy przedsiębiorczości są przedmiotami, które mają niski status w szkole. Nie są traktowane ani przez nauczycieli, ani przez uczniów jako priorytetowe. Przekłada się to zarówno na sposób ich nauczania, jak i zaangażowanie uczniów.

*Badanie realizowane było od maja do sierpnia 2014 roku. W ramach projektu przeprowadzono m.in. ogólnopolskie badanie 1800 uczniów kończących szkołę podstawową, gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalne, ich rodziców (600 przebadanych osób) oraz 200 nauczycieli wiedzy o społeczeństwie i podstaw przedsiębiorczości.

Podobał się artykuł? Podziel się!