• Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego należy do mniej zamożnych resortów, a to państwo jest największym mecenasem kultury w naszym kraju.
• Dużym wyzwaniem jest więc zaktywowanie biznesu, by wspierał kulturalne przedsięwzięcia, nie tylko tam, gdzie widzi interes do zrobienia.
• Może jednak wspierać artystów, twórcze rozwiązania nie wprost, ale takie metody są mało popularne.
W krajach zachodnich powszechne są fundacje zakładane przez biznesmenów, ludzi majętnych, których celem jest wspieranie kultury. Rolą fundacji jest wybieranie ciekawych artystów, wydarzeń, przedsięwzięć i przekazywanie im pieniędzy na rozwój. W Polsce taki mecenat kultury jest w powijakach.
– W naszym kraju fundacje zakładają artyści szukający pieniędzy na swoją działalność – zauważa Magdalena Gawin, podsekretarz stanu w MKiDN. – Obecnie to państwo jest największym mecenasem kultury w Polsce. Poza kilkoma wyjątkami, wielkie kariery oparte są na mecenacie państwa. To podstawowe źródło finansowania kultury wysokiej. A potrzeby są ogromne. Tegoroczny budżet resortu to 350 mln zł, a na samą ochronę zabytków wnioskowano w sumie na ponad 750 mln zł – wylicza.
Zdaniem niektórych, Ministerstwo Kultury jest niedoceniane przez inne resorty, samo też nie ma siły przebicia i chęci, by na kulturę patrzeć mniej „sztampowo”.
– Nie podoba mi się myślenie, że państwo ma dać pieniądze na kulturę – twierdzi Adam Maciejewski, prezes Giełdy Papierów Wartościowych w latach 2013-2014, ekonomista i poeta. – Dziś dużo mówi się o innowacyjności. Mamy kolejną perspektywę unijną, a MKiDN stoi jakby z boku decyzji o alokacji środków na innowacje w biznesie. Zapomina się, że innowacje także dotyczą sfery kultury, wiele firm tworzy rzeczy nie tylko użyteczne, ale i piękne, które są wynikiem pracy artystów. Kultura to nie tylko dziedzictwo narodowe, ale też tworzenie praktycznych rozwiązań w biznesie, na drogach, w komunikacji – dodaje.
Jego zdaniem resort powinien bardziej włączyć się w myślenie strategiczne, a nie tylko zajmować się „czystą” kulturą.
– Architekt, człowiek kultury, twórca to też zawód – przytakuje Marcin Szczelina z architecturesnob.pl. Jak zauważa, współcześni architekci, artyści, designerzy coraz częściej przekraczają granice, łamią architektoniczne tabu, pracują w interdyscyplinarnych zespołach.
MKiDN się broni, twierdząc, że nie jest zamożnym resortem, ale wspiera innowacyjne branże jak np. rozwój gier komputerowych.
– Przykład „Wiedźmina” pokazuje, jak wielkie zyski może przynosić kultura – ripostuje Gawin. – Z drugiej strony gdyby nie było MKiDN i dzielenia pieniędzy, nie byłoby w ogóle w kraju teatrów, muzeów, filharmonii, szkół muzycznych. Biznes kieruje się rachunkiem zysków i strat. Prędzej zainwestuje w poczytne kryminały niż w przedstawienia teatralne – dodaje.
Dodaje, że kultura nie kieruje się zasadami wolnego rynku. Jej celem jest podnoszenie aktywności obywateli, pielęgnowanie tradycji, historycznej świadomości. Dostrzegają to także artyści.
– Są projekty priorytetowe, które powinny dostawać środki z budżetu centralnego – mówi Szczelina. Proponuje też rozwiązanie, które przybliży zainteresowanym przedsiębiorcom, biznesowi wspieranie takich czy innych wydarzeń kulturalnych. – Pomogłoby np. stworzenie platformy internetowej, na której znalazłyby się wszystkie wydarzenia kulturalne. Wtedy nie tylko największe firmy będą dotować kulturę, ale także te z sektora małych i średnich przedsiębiorstw, które po prostu nie wiedzą, co ciekawego dzieje się chociażby w ich okolicy. Mają budżet na promocję, czasem jeden event kulturalny przynosi lepsze efekty wizerunkowe niż reklama w tv – kontynuuje architekt.
Marcin Szczelina (fot.PTWP)
Biznes może wspierać zdolnych studentów stypendiami, ale potrzebna jest ku temu stabilna sytuacja gospodarczo-polityczna.
– Pieniądze lubią spokój – podkreśla Paweł Mortas, prezes Vitkowice Machinery Polska. – Biznes zawsze był blisko kultury, ale jak ma ją wspierać, kiedy jest zarzynany przez taką czy inną politykę? – pyta retorycznie.
Jego zdaniem zbyt wiele w kraju wydano pieniędzy na nieefektywne inwestycje.
– Budowanie autostrad, stadionów na potęgę? Trzeba się nad tym zastanowić. Fajnie, że są stadiony, ale świecą pustkami. Prywatne firmy zarządzające nimi stają na głowie, szukając pomysłu, by zarabiały – kontynuuje Mortas. – Społeczna odpowiedzialność biznesu polega też na tym, że przed decyzją o wydatkowaniu musimy wiedzieć, na co pieniądze zostaną przeznaczone.
A dobrych przykładów współpracy trzech stron – biznesu, administracji publicznej i kultury – wcale nie trzeba daleko szukać. Wystarczy pojechać do południowych sąsiadów do Ostrawy. Rodzina Svetlik, zajmująca się przemysłem ciężkim na poprzemysłowych terenach, stworzyła galerię – platformę sztuki.
– Moja rodzina zajmuje się sztuką, bo sprawia nam to ogromną przyjemność – podkreśla Jan Svetlik jr, prezes Vitkowice Holding. – Nie mamy jednego wzorca, promujemy, wspieramy różne projekty. Dyskusje między biznesem a artystami są bardzo wartościowe. Oczywiście rola zarządu, prezesa w inwestowaniu w sztukę jest ważna, bo to on nadaje temu kierunek – dodaje czeski biznesmen.
Jan Svetlik Jr (fot.PTWP)
A co z młodymi artystami, gdzie mogą stawiać pierwsze kroki, gdzie się wystawiać, jeśli biznes o nich jeszcze nie słyszał?
– Można pomóc im zaistnieć, bez wydawania pieniędzy, udostępnieniem miejsca, także publicznego, na pierwszą wystawę, koncert – reasumuje Stanisław Kluza, wiceprezes BOŚ Banku.
Stanisław Kluza (fot.PTWP)
Artykuł powstał na bazie dyskusji na panelu "Nowoczesny mecenat", jaki odbył się 19 maja podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego.
Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.
PODOBAŁO SIĘ? PODZIEL SIĘ NA FACEBOOKU
KOMENTARZE (0)