Prawa pracowników w Polsce. Przed kim odpowiedzialny jest biznes?

– Obecnie chodzi o CSR, który nie jest jałmużną. W zglobalizowanym świecie walka toczy się też o poszanowanie praw i godności człowieka w całym łańcuchu dostaw, z którego korzysta firma – twierdzi Andrzej Malinowski, prezydent Pracodawców RP. Jak nasz kraj radzi sobie z wdrażaniem tzw. Wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka?

• Autor:JP
• •30 gru 2015 9:00

• Skomentuj

– Dziś chodzi o CSR w nowym wymiarze. O CSR, który nie jest jałmużną – mówi Andrzej Malinowski, prezydent Pracodawców RP. /Fot. Fotolia

W rocznicę ustanowienia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka odbyła się w biurze rzecznika praw obywatelskich konferencja na rzecz społecznej odpowiedzialności biznesu. Omawiano na niej strategie przyjęcia przez Polskę Wytycznych ONZ ds. biznesu i praw człowieka.

Konferencja współorganizowana przez Inicjatywę Sekretarza Generalnego ONZ Global Compact w Polsce stanowiła kulminację tegorocznych działań Koalicji Rzeczników Etyki, powołanej przez Kamila Wyszkowskiego, dyrektora generalnego Inicjatywy Sekretarza Generalnego ONZ Global Compact w Polsce, w ramach programu „Biznes i prawa człowieka. Implementacja Wytycznych ONZ ds. biznesu i praw człowieka 2014-2020".

W ramach programu rozpoczęto prace nad stworzeniem jednolitych standardów etycznych dla przedsiębiorstw oraz instytucji. Podczas wydarzenia został również zainaugurowany raport „Biznes i prawa człowieka. Koalicja Rzeczników Etyki – nam zależy", który zawiera spojrzenie przedstawicieli biznesu i partnerów społecznych.

Czego dotyczą wytyczne dla biznesu?

Wytyczne dotyczące biznesu i praw człowieka (UN Guiding Principles on Business and Human Rights) według ich autorów zmniejszają ryzyko naruszania praw człowieka w związku z działalnością biznesu.

Uwzględniają one przede wszystkim obowiązki państw dotyczące zapewnienia ochrony praw jednostki przed naruszeniami ze strony przedsiębiorstw. Kładą także nacisk na rolę przedsiębiorstw w realizacji i ochronie praw człowieka, wynikających zarówno z regulacji prawa krajowego, jak i z zobowiązań międzynarodowych.

Istotne miejsce w Wytycznych zajmuje także kwestia zapewnienia przez państwa skutecznych mechanizmów rozpatrywania skarg na naruszenia praw człowieka w związku z działalnością gospodarczą. Zgodnie z Wytycznymi, powinien być zagwarantowany dostęp do środków zaradczych i możliwości dochodzenia zadośćuczynienia dla poszkodowanych za doznane krzywdy.

Jak uważa Katarzyna Rakowska, członkini OZZ Inicjatywa Pracownicza, poważną wadą omawianych Wytycznych jest ich nieobowiązkowy charakter i brak sankcji za ich nieprzestrzeganie.

– Wytyczne opierają się na trzech filarach: obowiązku państwa zapewnienia ochrony przed naruszaniem praw człowieka, odpowiedzialności biznesu za poszanowanie praw człowieka oraz potrzebie zapewnienia ofiarom szerszego dostępu do skutecznych sądowych i pozasądowych środków zaradczych i naprawczych. We wszystkich tych obszarach poziom przestrzegania praw człowieka w Polsce nie jest satysfakcjonujący i wymaga pilnej poprawy – twierdzi.

Odpowiedzialność państwa czy przedsiębiorców?

– Przyjęcie przez Radę Praw Człowieka ONZ Wytycznych ds. biznesu i praw człowieka spowodowało, że przed związkami zawodowymi pojawiło się ważne zadanie upowszechniania tych regulacji wśród wszystkich pracujących i uczestniczenia w ich wdrożeniu przez Polskę. Przepisy Wytycznych ONZ pozostaną bowiem martwe, jeśli pracownicy nie będą wiedzieli, jak ich używać – mówi Norbert Kusiak z OPZZ.

Poziom wdrożenia wytycznych ONZ w poszczególnych krajach. Źródło: Global Compact

Zdaniem dr Henryki Bochniarz, prezydenta Konfederacji Lewiatan i członka rady programowej Global Compact w Polsce, państwo musi stworzyć przedsiębiorcom przejrzyste i uczciwe ramy regulacyjne.

– W tym zakresie politykę państwa oceniamy krytycznie. Było ono i jest zarówno regulatorem, jak i graczem na rynku, a to nie jest sytuacja sprzyjająca zachowaniom etycznym. Nie sprzyja im także nadmiar regulacji – zaznacza.

Nowy wymiar CSR

– Dziś nie chodzi tylko o zwykłą społeczną odpowiedzialność biznesu w jej najprostszym wydaniu – twierdzi Andrzej Malinowski, prezydent Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej, członek rady programowej Global Compact w Polsce – Obecnie chodzi o jej zupełnie nowy wymiar. O CSR, który nie jest jałmużną. W zglobalizowanym świecie walka toczy się też o poszanowanie praw i godności człowieka w całym łańcuchu dostaw, z którego korzysta firma – a więc nie tylko w danym przedsiębiorstwie, lecz także u wszystkich jego poddostawców.

Anna Potocka-Domin, wiceprezes Business Centre Club, członek rady programowej Global Compact w Polsce, wskazuje, że w dialogu z przedsiębiorcami warto posługiwać się mierzalnymi, racjonalnymi argumentami. Takich dostarczyły badania rynkowe prowadzone przez kilka lat na reprezentatywnych grupach klientów, pracowników i samych przedsiębiorców.

– 70 proc. Polaków uważa, że klienci, oceniając firmę, zwracają największą uwagę na to, jak traktuje ona swoich pracowników. Co kryje się za tym pojęciem? Najważniejsze jest terminowe wypłacanie wynagrodzeń, następnie szkolenia umożliwiające rozwój zawodowy, a także tworzenie przez pracodawcę przyjaznych warunków pracy dla kobiet z dziećmi – wyjaśnia Potocka-Domin.

– Pracownicy zwracają również uwagę na to, jak traktowani są starsi z nich, czy prowadzona jest jasna polityka kadrowa, cenią otwartość zarządu w komunikacji. Młodsi pracownicy oczekują przestrzegania czasu pracy i możliwości zachowania równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Sami pracownicy przyznają, że rewanżują się dbającemu o nich, etycznie ich traktującemu pracodawcy większą motywacją do pracy, zaangażowaniem i efektywnością – dodaje.

Dodajmy, że roli koordynatora polskiego Planu Działania w zakresie wdrożenia Wytycznych ONZ podjęło się Ministerstwo Spraw Zagranicznych.

PODOBAŁO SIĘ? PODZIEL SIĘ NA FACEBOOKU